Vì Sao Úc Bị Cháy Rừng / TOP 3 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Mặc dù cháy rừng vẫn là chuyện xảy ra theo mùa ở Úc và cũng từng có những vụ cháy rừng gây thiệt hại nặng nề trước đây, song “mùa cháy rừng” năm nay ở Úc bắt đầu sớm bất thường và dự kiến kéo dài nhiều tháng nữa.

2019 là năm nóng và khô kỷ lục của Úc. Tháng 12 năm ngoái là một trong hai tháng nóng nhất lịch sử nước này. Giới chuyên gia cho rằng các nguyên nhân chính gây cháy rừng là biến đổi khí hậu, loại cây dễ bắt lửa và thời tiết.

Hội tụ nhiều yếu tố

Trang chúng tôi dẫn phân tích của ông Chris Field – trưởng khoa môi trường học Đại học Stanford (California, Mỹ), đồng thời là chủ trì báo cáo khoa học quốc tế về biến đổi khí hậu và những hiện tượng cực đoan – cho rằng: “Tình trạng này về cơ bản là sự hội tụ khủng khiếp của nhiều yếu tố”.

Cũng theo ông Chris Field, đây là một trong những hiện tượng cực đoan của biến đổi khí hậu tồi tệ nhất, nếu không muốn nói là tệ nhất ông từng thấy. “Những đám cháy rừng là sự thể hiện mang tính biểu tượng cho những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu” – ông Field nhận định.

Đồng tình với quan điểm này, ông Mike Flannigan – nhà khoa học về cháy tại Đại học Alberta ở Canada – cho rằng các đám cháy rừng của Úc là “ví dụ của biến đổi khí hậu”. Trên thực tế, báo cáo tóm lược của Chính phủ Úc năm 2019 về cháy rừng và biến đổi khí hậu cũng thừa nhận: “Biến đổi khí hậu do con người gây ra đã dẫn tới những tình trạng thời tiết nguy hiểm hơn vì cháy rừng trong nhiều thập kỷ qua với nhiều khu vực của Úc”.

Một chiếc ôtô bị thiêu rụi ở đường Quinlans sau vụ cháy rừng xuyên đêm ở Quaama, bang New South Wales hôm 6/1 – (Ảnh: AFP).

Mặc dù không nghi ngờ về việc Trái đất nóng lên là một phần lớn nguyên nhân, song các nhà khoa học, gồm cả những người nghiên cứu về hỏa hoạn và những chuyên gia thời tiết, đều cho rằng biến đổi khí hậu không phải là nguyên nhân duy nhất.

Năm ngoái nước Úc chứng kiến thời tiết nóng và khô kỷ lục. Theo Cơ quan Khí tượng Úc, mức nhiệt trung bình theo năm của năm 2019 cao hơn 1,5 oC so với mức nhiệt trung bình giai đoạn từ 1960-1990. Nhiệt độ ở Úc trong tháng 12 có lúc đã lên tới 49,9 o C.

Trên thực tế, ông Andrew Watkins – trưởng bộ phận dự báo dài hạn Cơ quan Khí tượng Úc – thừa nhận thời tiết là một nhân tố đáng kể khiến mùa cháy rừng năm nay cực đoan hơn. Tình trạng đột ngột ấm lên của tầng bình lưu ở Nam cực trong tháng 9 năm ngoái đã làm thay đổi những điều kiện thời tiết thông thường của Úc, khiến từ giữa tháng 10 trở đi xuất hiện những luồng gió mạnh liên tục thổi từ hướng tây, mang không khí nóng từ lục địa ra bờ biển.

“Với môi trường khô như vậy, nhiều đám cháy đã phát sinh vì tia chớp (các cơn dông gây sấm chớp nhưng lại rất ít mưa)” – ông Watkins giải thích.

Ngoài ra, theo ông Flannigan, cây bạch đàn vốn phổ biến ở Úc cũng là nhân tố khiến tình trạng cháy rừng nghiêm trọng hơn. Ông Flannigan ví chúng dễ cháy “như chứa xăng dầu trên cây”, với tinh dầu trong thân cây, khi bị bắt lửa loài cây này khiến hỏa hoạn lan nhanh hơn. Ngoài ra, khi độ ẩm hạ thấp, không khí khô hơn, các đám cháy lại càng dễ lan xa.

Thiên tai hay nhân tai?

Theo ông Flannigan, vẫn là quá sớm để biết chính xác nguyên nhân làm phát sinh các đám cháy rừng, bởi cháy rừng chỉ mới bùng phát gần đây và hiện mọi cơ quan chức năng vẫn đang ưu tiên dành thời gian kiểm soát các đám cháy.

Dù con người là nhân tố lớn gây hỏa hoạn ở Úc, song những nguyên nhân do tai nạn cũng thường xảy ra như các vụ chập, cháy từ xe cộ hay dây điện. Mặc dù các đầu mẩu thuốc lá còn lại sau khi hút thường không gây hỏa hoạn, song trong điều kiện thời tiết khô nóng, chuyện này hoàn toàn có thể xảy ra.

Ông Flannigan cho rằng không có cách nào để kiểm soát cháy rừng. “Chúng sẽ cháy ở nhiều nơi cho tới khi ra tới bờ biển” – ông nói.

Dự đoán về xu thế trong tương lai của tình trạng cháy rừng ở Úc, bà Nerilie Abram – nhà khoa học khí hậu của Đại học Quốc gia Úc – cảnh báo: “Mùa cháy cực đoan ở Úc năm 2019 đã được dự đoán.

Tuy nhiên, vấn đề cần đặt ra là liệu chúng ta có thể chấp nhận việc này ở mức độ tồi tệ đến thế nào? Đây mới chỉ là những gì xảy ra khi nhiệt độ Trái đất tăng thêm 1oC, chúng ta có thực sự muốn chứng kiến những ảnh hưởng khi nhiệt độ Trái đất tăng thêm 3oC hay hơn nữa không, vì đó chính là quỹ đạo chúng ta đang bị cuốn theo nó”.

Cháy rừng theo mùa đã thay đổi

Theo ông Andrew Watkins, tình trạng khô hạn của Úc từ cuối năm 2017 cho tới nay ít nhất cũng tương đương với mùa hạn nhất năm 1902 của Úc. Chuyên gia này cho rằng điều này rất có thể do các yếu tố nhiệt độ nước biển ở Ấn Độ Dương và xu hướng khô hạn kéo dài. Theo ông Andrew Watkins, hiện tượng cháy rừng theo mùa ở Úc đã thay đổi. Theo đó, mùa này kéo dài hơn từ 2-4 tháng và cũng bắt đầu sớm, đặc biệt ở khu vực phía nam và phía đông.

Tại sao rừng Amazon bị cháy? Và tại sao các nhà hoạt động đổ lỗi cho Tổng thống Brazil?

Rừng mưa nhiệt đới Amazon, con tàu chứa một lượng lớn oxy thế giới, đang cháy với tốc độ mà các nhà khoa học chưa từng thấy trước đây.

Viện nghiên cứu vũ trụ quốc gia (INPE) đã ghi nhận hơn 74.000 vụ hỏa hoạn cho đến thời điểm cuối tháng Tám năm 2019 – tăng 84% so với cùng kỳ năm 2018. Đây là con số cao nhất kể từ khi bắt đầu lưu hồ sơ từ năm 2013.

Để so sánh, 40.136 vụ cháy đã xảy ra trong khu vực vào năm ngoái. Năm tồi tệ thứ hai là năm 2016, với 68.484 vụ cháy.

Amazon được coi là nhân tố quan trọng trong cuộc chiến chống lại sự nóng lên toàn cầu do khả năng hấp thụ carbon từ không khí. Nó thường được gọi là phổi của Trái đất, vì hơn 20% oxy thế giới được sản xuất ở đó.

Brazil sở hữu phần lớn nhất trong số 670 triệu ha rừng (60%), là nơi sinh sống của nhiều loài hơn bất kỳ nơi nào khác trên hành tinh.

Nhưng không giống như trong các hệ sinh thái khác, các nhà khoa học nói rằng các vụ cháy rừng ở Amazon không phải là tự nhiên.

Phá rừng được coi là nguyên nhân chính đằng sau những con số cháy rừng đáng báo động.

Các nhà môi trường cũng đổ lỗi cho Tổng thống Jair Bolsonaro, nói rằng các chính sách của ông chỉ đe dọa khu rừng nhiều hơn. Tất nhiên, Tổng thống Bolsonaro phản đối, cho rằng dữ liệu cho thấy sự gia tăng của các vụ cháy rừng là không chính xác. Ông nói rằng chính phủ của ông đang làm việc để kiểm soát các đám cháy.

Tại sao rừng Amazon bị cháy?

Mặc dù các vụ cháy rừng ở Amazon không hoàn toàn hiếm gặp, nhưng cách chúng lan rộng đang gây lo ngại.

Theo báo cáo của Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia, rừng mưa nhiệt đới Amazon trong lịch sử có khả năng “chống cháy” vì môi trường tự nhiên của nó.

Mặc dù hạn hán có thể là một yếu tố gây ra các vụ cháy rừng nhiệt đới, các nhà nghiên cứu của INPE cho biết không có gì bất thường về khí hậu hoặc lượng mưa ở Amazon trong năm nay.

Mùa khô tạo ra những điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng và truyền lửa, nhưng bắt đầu một đám cháy là công việc của con người, dù cố tình hay vô tình, theo nghiên cứu của INPE. Các hoạt động của con người – trồng trọt, khai thác và khoan – là những gì các nhà khoa học nói đang làm trầm trọng thêm tình hình hiện nay.

Ở Brazil, những người chăn nuôi gia súc bắt đầu đốt lửa một cách có chủ ý để phá rừng để mở đường cho việc chăn nuôi. Đây là hoạt động không phải lúc nào cũng hợp pháp.

Ở Mato Grosso và Para, nơi biên giới nông nghiệp Brazil, đã mở rộng và đẩy vào lưu vực rừng, nạn phá rừng đã được ghi nhận nhiều hơn và cháy rừng gia tăng.

Quỹ Động vật hoang dã Thế giới ước tính rằng hơn một phần tư rừng Amazon sẽ không có cây vào năm 2030 nếu tỷ lệ phá rừng hiện tại tiếp tục.

Những lo ngại xung quanh nạn phá rừng đã gia tăng dưới thời Tổng thống Bolsonaro, người đã tuyên bố sẽ phát triển vùng này để canh tác và khai thác kể từ khi vào văn phòng, bỏ qua mối quan tâm quốc tế về nạn phá rừng và biến đổi khí hậu.

Dữ liệu từ INPE cho thấy kể từ khi ông lên nắm quyền vào tháng 1, số vụ phá rừng đã tăng vọt.

2019 là năm nóng và khô kỷ lục của Úc. Tháng 12 năm ngoái là một trong hai tháng nóng nhất lịch sử nước này. Giới chuyên gia cho rằng các nguyên nhân chính gây cháy rừng là biến đổi khí hậu, loại cây dễ bắt lửa và thời tiết.

Hội tụ nhiều yếu tố

Trang chúng tôi dẫn phân tích của ông Chris Field – trưởng khoa môi trường học Đại học Stanford (California, Mỹ), đồng thời là chủ trì báo cáo khoa học quốc tế về biến đổi khí hậu và những hiện tượng cực đoan – cho rằng: “Tình trạng này về cơ bản là sự hội tụ khủng khiếp của nhiều yếu tố”.

Cũng theo ông Chris Field, đây là một trong những hiện tượng cực đoan của biến đổi khí hậu tồi tệ nhất, nếu không muốn nói là tệ nhất ông từng thấy. “Những đám cháy rừng là sự thể hiện mang tính biểu tượng cho những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu” – ông Field nhận định.

Đồng tình với quan điểm này, ông Mike Flannigan – nhà khoa học về cháy tại Đại học Alberta ở Canada – cho rằng các đám cháy rừng của Úc là “ví dụ của biến đổi khí hậu”. Trên thực tế, báo cáo tóm lược của Chính phủ Úc năm 2019 về cháy rừng và biến đổi khí hậu cũng thừa nhận: “Biến đổi khí hậu do con người gây ra đã dẫn tới những tình trạng thời tiết nguy hiểm hơn vì cháy rừng trong nhiều thập kỷ qua với nhiều khu vực của Úc”.

Mặc dù không nghi ngờ về việc Trái đất nóng lên là một phần lớn nguyên nhân, song các nhà khoa học, gồm cả những người nghiên cứu về hỏa hoạn và những chuyên gia thời tiết, đều cho rằng biến đổi khí hậu không phải là nguyên nhân duy nhất.

Năm ngoái nước Úc chứng kiến thời tiết nóng và khô kỷ lục. Theo Cơ quan Khí tượng Úc, mức nhiệt trung bình theo năm của năm 2019 cao hơn 1,5 oC so với mức nhiệt trung bình giai đoạn từ 1960-1990. Nhiệt độ ở Úc trong tháng 12 có lúc đã lên tới 49,9 o C.

Trên thực tế, ông Andrew Watkins – trưởng bộ phận dự báo dài hạn Cơ quan Khí tượng Úc – thừa nhận thời tiết là một nhân tố đáng kể khiến mùa cháy rừng năm nay cực đoan hơn. Tình trạng đột ngột ấm lên của tầng bình lưu ở Nam cực trong tháng 9 năm ngoái đã làm thay đổi những điều kiện thời tiết thông thường của Úc, khiến từ giữa tháng 10 trở đi xuất hiện những luồng gió mạnh liên tục thổi từ hướng tây, mang không khí nóng từ lục địa ra bờ biển.

“Với môi trường khô như vậy, nhiều đám cháy đã phát sinh vì tia chớp (các cơn dông gây sấm chớp nhưng lại rất ít mưa)” – ông Watkins giải thích.

Ngoài ra, theo ông Flannigan, cây bạch đàn vốn phổ biến ở Úc cũng là nhân tố khiến tình trạng cháy rừng nghiêm trọng hơn. Ông Flannigan ví chúng dễ cháy “như chứa xăng dầu trên cây”, với tinh dầu trong thân cây, khi bị bắt lửa loài cây này khiến hỏa hoạn lan nhanh hơn. Ngoài ra, khi độ ẩm hạ thấp, không khí khô hơn, các đám cháy lại càng dễ lan xa.

Thiên tai hay nhân tai?

Theo ông Flannigan, vẫn là quá sớm để biết chính xác nguyên nhân làm phát sinh các đám cháy rừng, bởi cháy rừng chỉ mới bùng phát gần đây và hiện mọi cơ quan chức năng vẫn đang ưu tiên dành thời gian kiểm soát các đám cháy.

Dù con người là nhân tố lớn gây hỏa hoạn ở Úc, song những nguyên nhân do tai nạn cũng thường xảy ra như các vụ chập, cháy từ xe cộ hay dây điện. Mặc dù các đầu mẩu thuốc lá còn lại sau khi hút thường không gây hỏa hoạn, song trong điều kiện thời tiết khô nóng, chuyện này hoàn toàn có thể xảy ra.

Ông Flannigan cho rằng không có cách nào để kiểm soát cháy rừng. “Chúng sẽ cháy ở nhiều nơi cho tới khi ra tới bờ biển” – ông nói.

Dự đoán về xu thế trong tương lai của tình trạng cháy rừng ở Úc, bà Nerilie Abram – nhà khoa học khí hậu của Đại học Quốc gia Úc – cảnh báo: “Mùa cháy cực đoan ở Úc năm 2019 đã được dự đoán.

Tuy nhiên, vấn đề cần đặt ra là liệu chúng ta có thể chấp nhận việc này ở mức độ tồi tệ đến thế nào? Đây mới chỉ là những gì xảy ra khi nhiệt độ Trái đất tăng thêm 1 oC, chúng ta có thực sự muốn chứng kiến những ảnh hưởng khi nhiệt độ Trái đất tăng thêm 3 o C hay hơn nữa không, vì đó chính là quỹ đạo chúng ta đang bị cuốn theo nó”.

Cháy rừng theo mùa đã thay đổi

Theo ông Andrew Watkins, tình trạng khô hạn của Úc từ cuối năm 2017 cho tới nay ít nhất cũng tương đương với mùa hạn nhất năm 1902 của Úc. Chuyên gia này cho rằng điều này rất có thể do các yếu tố nhiệt độ nước biển ở Ấn Độ Dương và xu hướng khô hạn kéo dài. Theo ông Andrew Watkins, hiện tượng cháy rừng theo mùa ở Úc đã thay đổi. Theo đó, mùa này kéo dài hơn từ 2-4 tháng và cũng bắt đầu sớm, đặc biệt ở khu vực phía nam và phía đông.

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem Hỏa hoạn khiến bảy người ở tiểu bang New South Wales thiệt mạng.

Trong đó, có hai thi thể được phát hiện trong 2 chiếc ô tô sáng nay.

một người đàn ông 63 tuổi và con trai 29 tuổi của ông đã tử vong khi quyết ở lại để bảo vệ ngôi nhà và các thiết bị trong nông trại.

một tình nguyện viên cứu hỏa 28 tuổi thiệt mạng khi gió lật chiếc xe cứu hỏa.

Truyền thông địa phương cũng loan tin về một trường hợp tử vong nữa ở tiểu bang Victoria.

Như vậy, tổng số người chết do hỏa hoạn mùa này trên toàn nước Úc đã lên tới con số 18, với cảnh báo từ giới hữu trách rằng, con số này có thể sẽ còn tăng.

Ít nhất 43 ngôi nhà đã bị phá hủy ở vùng East Gippsland, thuộc tiểu bang Victoria và 176 gôi nhà khác ở tiểu bang New South Wales đã bị cháy.

Trong ngày cuối cùng của năm 2019, hàng ngàn người chưa kịp sơ tán đã phải chạy đến các bãi biển khi đám cháy bủa vây thị trấn.

Tuy nhiên, tình hình hỏa hoạn đã giảm đôi chút, nên một tuyến đường quan trọng ở Vicoria đã được mở lại trong hai giờ vào ngày 1/1/2020 để mọi người có thể sơ tán.

Nhưng vào những giờ đầu năm mới, chỉ riêng tiểu bang New South Wales đã có 112 đám cháy bùng phát. Hai vụ cháy trong số này bị xếp vào trường hợp khẩn cấp.

Tại Victoria, có 45 vụ cảnh báo cháy rừng, một vụ được xếp vào trường hợp khẩn cấp.

Thủ hiến tiểu bang New South Wales, bà Gladys Berejiklian cho biết, công nhân sẽ tranh thủ lúc thời tiết dịu hơn để dọn đường và khôi phục lại hệ thống điện.

Nhưng bà cũng cho biết là theo dự kiến, nhiệt độ sẽ tăng trở lại vào thứ bảy.

“Ít nhất, điều kiện thời tiết sẽ không qúa tệ như hôm qua,” bà nói.

18 người thiệt mạng do hỏa hoạn

Trong khi đó, dịch vụ cứu hỏa cảnh báo, họ không thể tiếp cận một số người sống ở các vùng sâu vùng xa.

Người đứng đầu Dịch vụ Cứu hoả miền quê New South Wales Shane Fitzsimmons cho biết:

“Chúng tôi đã được thông báo về các trường hợp bị thương và bỏng.

“Tuy nhiên, chúng tôi chưa thể tiếp cận họ bằng đường bộ hoặc máy bay. Khói mù mịt hoặc quá nguy hiểm.”

Thị trấn Mallacoota ở Victoria là một trong những nơi bị ảnh hưởng nặng nhất. Một phóng viên của đài 9 News cho biết, nhà cửa ở vùng ngoại ô đã bị thiêu trụi và lửa “vẫn còn âm ỉ” vào thứ Tư.

Dù trận hỏa hoạn tồi tệ nhất với thị trấn này đã được dập tắt, nhưng hiện nhiều người vẫn phải ngủ qua đêm trên xe hơi hoặc ghế ngoài trời. Số khác tá túc trong các rạp chiếu phim hoặc sảnh chính các toà nhà.

Hôm 31/12, chính phủ Úc cho biết, quân đội sẽ điều thêm máy bay, trực thăng và thuyền để hỗ trợ các dịch vụ khẩn cấp ở hai tiểu bang New South Wales và Victoria.

Quân đội cho biết, các tàu đổ bộ đã rời Sydney để đến các khu vực ven biển đang bị cháy rừng uy hiếp ở New South Wales và Victoria vào ngày 3/1.

Trong khi đó, bà Allison Marion, một cư dân Mallacoota, đã chụp bức ảnh mà sau đó lan truyền rất nhanh trên mạng xã hội.

Bức ảnh này chụp cảnh con trai bà, Finn, mới chỉ 11 tuổi, lái chiếc thuyền máy đưa cả gia đình đến khu vực an toàn.

“Finn lái chiếc thuyền, còn một người con trai khác của tôi lo cho chú chó trên chiếc thuyền. [Tôi] rất tự hào về cả hai đứa,” bà nói với ABC News.

Khi cả nhà quay về sau khi đám cháy đã dịu bớt, họ cùng nhau kiểm tra lại nhà cửa.

“Nhiều người trong thị trấn đã bị mất nhà cửa. Thật buồn.”

Thủ tướng Úc ca ngợi tinh thần Úc

Trong thông điệp năm mới 2020, Thủ tướng Úc Scott Morrison ca ngợi tinh thần Úc.

Ông thừa nhận năm 2019 là một năm khó khăn do cháy rừng, hạn hán và lũ lụt.

“Nhưng có một điều mà chúng ta luôn có thể ăn mừng là chúng ta đang sống ở một đất nước tuyệt vời nhất trên trái đất.

“Tinh thần Úc tuyệt vời giúp chúng ta vượt qua mọi thử thách và luôn nhìn vào tương lai một cách lạc quan,” ông nói.