1. Biếng ăn do tâm lý. Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, trẻ biếng ăn khi có cảm giác bị ép buộc, bỏ rơi, bị gò bò hoặc bị đánh lừa. Các tình huống thường gặp trong thực tế khiến trẻ biếng ăn do tâm lý đó là trẻ bị ép bú bình trong khi trẻ chỉ thích bú mẹ, mẹ đi làm để trẻ cho người khác chăm sóc, trẻ bị ép phải mang khăn ăn, phải ngồi 1 chỗ từ đầu đến cuối bữa ăn, trẻ bị quy định phải ăn hết khẩu phần của mình trong khoảng thời gian cố định, khi không khí bữa ăn căng thẳng, khi cha mẹ cho thuốc vào thức ăn hoặc sữa.
2. Biếng ăn do sai lầm trong chế biến thức ăn và thời gian chuyển tiếp chế độ ăn. Gặp ở những bậc cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ khi chế biến thức ăn cho trẻ. Ví dụ như cho trẻ ăn khoai tây, cà rốt, củ dền, đậu, thịt .. xay nhuyễn và cho trẻ ăn hết ngày này qua ngày nọ khiến trẻ chán. Hoặc cũng có trường hợp chỉ cho trẻ ăn nước rau, nước thịt, không cho ăn xác, lâu ngày dẫn đến tình trạng thiếu các chất dinh dưỡng hoặc các trường hợp ăn dặm quá sớm hay quá muộn cũng khiến trẻ biếng ăn.
3. Biếng ăn do bệnh lý. Trẻ mắc các bệnh như suy dinh dưỡng, nhiễm ký sinh trùng, bệnh răng miệng khiến trẻ ăn mất cảm giác ngon gây lười ăn, chán ăn.
4. Biếng ăn sinh lý. Trẻ vẫn khỏe mạnh nhưng tự nhiên ăn ít đi trong vài ngày đến vài tuần. Các thời điểm này thường trùng với lúc bé biết lẫy, ngồi, đứng, đi… Sau đó, trẻ trở lại ăn uống bình thường.
5. Biếng ăn do thuốc. Do các bậc cha mẹ dùng quá nhiều vitamin, kháng sinh hoặc “thuốc kích thích ăn”. Việc lạm dụng kháng sinh có thể gây rối loạn hệ vi khuẩn đường ruột, còn thuốc kích thích ăn sẽ làm cho trẻ biếng ăn thêm ngay sau khi ngừng thuốc.
6. Biếng ăn do cha mẹ. Đó là các trường hợp một số cha mẹ quá lo lắng về sự tăng trưởng của con. Khi thấy con ăn ít hơn các trẻ cùng lứa tuổi, nhiều người nghĩ rằng con biếng ăn mặc dù trẻ vẫn tăng cân và tăng chiều cao tốt.
7. Biếng ăn bẩm sinh. Có khoảng dưới 5% trẻ sinh ra chỉ ngủ, chơi mà không bao giờ đòi bú. Ngoài ra, trẻ còn có thể bị biếng ăn như sau khi tiêm phòng hoặc sau chấn thương.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, trẻ biếng ăn có nguy cơ thua kém 6% – 22% chỉ số cơ thẻ BMI so với trẻ ăn uống bình thường. Trẻ biếng ăn cũng có chỉ số phát triển trí tuệ MDI thấp hơn trẻ bình thường. Chưa kể đến, trẻ biếng ăn còn bị suy giảm hệ miễn dịch dẫn đến việc hay mắc các bệnh như cảm cúm, viêm nhiễm đường hô hấp… và thường tần suất trẻ ốm đau phải gặp nhiều lần hơn trẻ bình thường cùng lứa.
Theo kết quả thống kê của Viện dinh dưỡng quốc gia, hơn 50% trẻ em Việt Nam thiếu vi chất, hiện vẫn còn khoảng 1/3 trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp còi, nguyên nhân tình trạng này là do bé bị “đói” các vi chất dinh dưỡng cần thiết để tăng trưởng, phát triển chiều cao …
Như vậy, những trẻ biếng ăn thường có nguy cơ sức đề kháng kém, khả năng hấp thu và chuyển hóa dinh dưỡng không tốt dẫn đến trẻ chậm lớn, suy dinh dưỡng, còi xương và thiểu năng trí tuệ….
Giải pháp nào cho trẻ biếng ăn?
Tạo tâm lý thoải mái. Thường thì trẻ thường có xu hướng thích tự kiểm soát cuộc sống của mình, điều đó khiến chúng cảm thấy thỏa mãn hơn, tự tin hơn. Nếu càng ép trẻ, trẻ càng chống đối và không muốn ăn. Với trẻ biếng ăn, lười ăn, bạn hãy tự cho trẻ lựa chọn những loại đồ ăn trong 1 bữa, và để trẻ tự ăn. Bạn chỉ nên hướng dẫn trẻ ăn, đặt đồ ăn trước mặt trẻ và có thể kích thích sự tò mò của trẻ bằng những câu nói và hành động tương tự thể hiện món đó rất ngon và lôi cuốn.
Khen ngợi trẻ. Bởi trẻ rất thích được khen, nếu trẻ thử ăn một loại đồ ăn mới, hãy khen ngợi nhiệt tình và vui vẻ. Như thế bạn đã ngầm gửi một thông điệp tới trẻ, khi trẻ ăn mẹ sẽ rất vui và bé sẽ được khen. Bé sẽ tích cực ăn những món mới mẹ đưa cho, và việc muốn trẻ thử đồ ăn mới sẽ xuất phát từ tự thân trẻ chứ bạn không cần phải ép.
Cho phép trẻ chọn lựa. Đó là cách bạn cho phép trẻ được tự chọn đồ ăn, tự chọn bát ăn, đĩa hay cốc uống nước. Như thế trẻ sẽ mong đến bữa ăn để tự mình chọn xem hôm nay mình ăn bát gì, hình con gì và tạo hứng thú cho trẻ ăn hơn.
Đối với những trẻ không thích ăn thịt, mẹ có thể cho trẻ ăn thêm xúc xích, ngoài ra thêm bơ, phô mai, trứng, bơ lạc, sữa chua và bánh mỳ cho bé để bổ sung dinh dưỡng cho bé. Nếu vẫn còn chưa yên tâm, bạn cũng có thể làm khoai tây nghiền trọn thịt băm rồi tẩm bột và chiên xù, thịt lẫn trong khoai tây sẽ dễ ăn hơn và có hình thức đẹp mắt hơn nên sẽ thu hút trẻ hơn.
Đối với những trẻ không thích ăn rau, bạn có thể tự làm một khay rau đầy màu sắc thật bắt mắt và đủ thứ loại rau củ. Có trẻ thích cà rốt, trẻ thích đậu hà lan, như thế sẽ tăng cơ hội trẻ ăn rau hơn mà bạn không cần phải dùng biện pháp gượng ép nào.
Sử dụng thảo dược hỗ trợ cho trẻ biếng ăn. Một biện pháp an toàn cho trẻ biếng ăn đó là việc sử dụng các thảo dược hỗ trợ. Tuy nhiên, cần đúng liều lượng và cân nhắc xem có phù hợp với trẻ hay không. Bé hay ăn chóng lớn Đức Thịnh là một sản phẩm dang thảo dược, được Bộ Y tế cấp phép sản xuất và lưu hành toàn quốc. Sản phẩm được điều chế từ các vị thảo dược quý hiếm như Sa Sâm, Bạch truật, Bạch Thược… có tác dụng bồi bổ chức năng tiêu hóa, hấp thụ thức ăn giúp điều trị hiệu quả chứng biếng ăn, lười ăn ở trẻ em. Các mẹ có thể hòa bột với 30 ml nước, pha loãng với đường để cho trẻ uống. Cũng có thể trộn vào nước súp, cháo, bột cho trẻ ăn.
Đối với các thức ăn có nguồn góc từ động vật, hãy hầm nhừ để bé dễ tiêu hóa. Ngoài ra bạn cũng nên tăng cường thêm các món dễ nuốt hơn và hầu như bé nào cũng thích như: bơ, phô mai, trứng, bơ lạc, sữa chua, … cho bé.
Đối với rau củ, để “dụ” bé ăn rau, thay vì một loại rau, hãy làm một khay rau đầy màu sắc thật bắt mắt và thử đủ các loại rau củ bạn có thể nghĩ ra. Và lưu ý rằng chỉ nên đưa rau củ vào trước khi cho trẻ ăn.
Hãy chia nhỏ bữa ăn ra thành nhiêu bữa mỗi ngày để đảm bảo đủ lượng dinh dưỡng cần thiết.
Ngoài ra, bạn cần chịu khó đổi món cũng như học cách chế biến món mới từ nguyên liệu cũ; hãy chú ý đến hương vị, màu sắc, độ dinh dưỡng để tăng cường sự thèm ăn ở bé.
Cuối cùng, nếu bạn đã cố gắng “hết sức” mà bé vẫn không ăn được nhiều thì có thể cho bé uống thêm sữa có chứa một lượng đủ các dưỡng chất quan trọng trong các bữa phụ hàng ngày để giúp bổ sung đầy đủ các dưỡng chất mà trẻ bị thiếu hụt từ bữa ăn.
Bé hay ăn chóng lớn Đức Thịnh