Vì Sao Say Xe / TOP 9 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 5/2023 # Top View

Không có gì làm chuyến đi của bạn mất vui bằng việc say xe, nhưng đừng quá tức giận – sự buồn nôn này thực sự có thể là một dấu hiệu cho thấy bộ não của bạn đang hoạt động đúng như tiến trình bình thường.

Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, say xe có thể là kết quả của việc bộ não của bạn nghĩ rằng nó đang bị cơn ngộ độc bất ngờ.

Các nhà khoa học cho rằng khi bạn ở trong xe, não bạn sẽ nhận được những thông điệp mâu thuẫn về môi trường tức thời của bạn, tương tự như khi bạn bị đầu độc. Và tất cả chúng ta đều biết rằng nôn chính là cách dễ nhất để loại bỏ mọi chất độc ra khỏi cơ thể.

Vậy thì, điều gì đang xảy ra ở đây? Và tại sao bộ não của chúng ta lại xử trí như thế?

Các chuyên gia nghĩ rằng say xe (hoặc bất kỳ loại say tàu xe tương tự nào) được hình thành bởi vì con người đi du lịch trong những phương tiện như xe hơi, xe buýt và thuyền, và bộ não của chúng ta chưa thích nghi hoàn toàn được với những môi trường ấy.

Mặc dù thực tế là chúng ta đang di chuyển trong một chiếc ô tô, xe buýt hoặc thuyền, phần lớn các giác quan của chúng ta vẫn báo lại với cơ thể rằng chúng ta vẫn đang ở trạng thái bình thường, đang đứng yên.

Đồng thời, não của bạn cũng biết bạn đang tiến về phía trước với một tốc độ nhất định nhờ các cảm biến cân bằng – những ống chất lỏng nhỏ trong tai trong của bạn.

Chất lỏng trong các ống này chảy ra xung quanh, cho thấy bạn đang di chuyển, nhưng thực tế bạn đang ngồi yên. Và bộ não của bạn nhận được một số tin nhắn hỗn hợp nghiêm trọng.

Nhà khoa học thần kinh Dean Burnett, đến từ Đại học Cardiff ở Anh giải thích: “Ngay khi bộ não bị rối loạn bởi bất cứ điều gì như vậy, nó nói, “ồ, tôi không biết phải làm gì, hay là chúng ta bị bệnh nhỉ?” Và kết quả là, chúng ta bị say tàu xe vì não liên tục lo lắng về việc nghĩ là nó đã bị nhiễm độc”.

Nhìn ra ngoài cửa sổ thực sự có thể có ích trong trường hợp này, bởi vì nó trấn an não rằng bạn thực sự đang di chuyển và tất cả đều ổn. Đọc một cuốn sách hoặc bản đồ thường làm cho vấn đề tồi tệ hơn, bởi vì nó thuyết phục bộ não rằng bạn thực sự đang đứng yên và không tăng tốc độ trong không gian.

Trực tiếp lái xe cũng có ích tương tự, bởi vì có nhiều bằng chứng trực quan hơn cho bộ não rằng bạn đang thực sự di chuyển, và như một phần thưởng bổ sung, bạn là người kiểm soát chuyển động. Nói cách khác, bạn có thể không bị “nhiễm độc”.

Yêu cầu tài xế tấp vào lề đường để bạn có thể nôn ọe không bao giờ là niềm vui – nhưng ít nhất bây giờ bạn có thể giải thích một cách khoa học hiện tượng ẩn đằng sau chứng say xe, đúng vậy không?

Các thống kê cho thấy trung bình cứ 3 người thì có 1 người gặp tình trạng say xe tại một số thời điểm nào đó. Đặc biệt, một số người lại dễ bị say xe hơn người khác – ẢNH MINH HỌA: SHUTTERSTOCK

Triệu chứng say xe rất dễ nhận biết. Khi ngồi trên một số phương tiện như xe buýt hay tàu thuyền, người say xe sẽ bị chóng mặt, tăng tiết nước bọt, nhức đầu, đổ mồ hôi, ợ và nôn mửa, theo Reader’s Digest.

Chứng say xe chỉ bắt đầu xuất hiện khi con người tạo ra các phương tiện giao thông giúp đi lại nhanh hơn. Cơ thể con người không được phát triển để đi trên những phương tiện như vậy, các chuyên gia giải thích.

Sự thay đổi tốc độ khi ngồi trên phương tiện làm gián đoạn sự kết nối giữa thị giác và hệ thống tiền đình, vốn có chức năng giúp cơ thể giữ thăng bằng. Hệ quả là gây say xe với cảm giác chóng mặt, buồn nôn điển hình, giáo sư Fred Mast tại Đại học Bern (Thụy Sĩ) giải thích, theo Reader’s Digest.

Các thống kê cho thấy trung bình cứ 3 người thì có 1 người gặp tình trạng say xe tại một số thời điểm nào đó. Đặc biệt, một số người lại dễ bị say xe hơn người khác.

Những đối tượng dễ bị say xe gồm trẻ em, thanh thiếu niên, những người đang mắc chứng đau nửa đầu, phụ nữ đang đến kỳ kinh nguyệt.

Say xe không phải là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Khi phương tiện ngừng di chuyển thì say xe cũng không còn.

Một số lọai thuốc có thể giúp giảm bớt các triệu chứng khi đi xe, tàu thuyền hay bất kỳ phương tiện nào có thể gây say xe như thuốc kháng histamine không kê đơn.

Tuy nhiên, người bị say xe cần lưu ý là một số loại thuốc chống say xe có thể ảnh hưởng đến khả năng nhận thức và không phù hợp với những người trực tiếp điều khiển phương tiện.

Chứng say xe không thể trị dứt điểm. Các phương pháp điều trị hiện tại chỉ có hiệu quả một phần nào đó.

Ngoài ra, cần chọn vị trí ngồi để giảm bớt tình trạng say xe. Ví dụ khi đi xe buýt, chọn ngồi ở hàng ghế đầu và nhìn về phía trước sẽ giúp chúng ta cảm nhận được chuyển động khi xe di chuyển. Nếu đi máy bay thì hãy chọn ngồi gần cánh máy bay, theo Reader’s Digest.

Để ngăn các triệu chứng say xe, mọi người cần tránh uống rượu bia hay ăn quá no khi đi ô tô, tàu thuyền hay máy bay.

Khi ngồi trong ô tô, hít thở được không khí trong lành có thể giúp giảm buồn nôn do say xe. Nhìn ra xa về hướng chân trời cũng giảm sự mất kết nối giữa thị giác và hệ thống tiền đình, từ đó giúp giảm cảm giác chóng mặt, theo Reader’s Digest.

Theo thanhnien

Say tàu xe là một hiện tượng phổ biến có thể gặp ở nhiều người, gây ra những cảm giác khó chịu như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn và nôn… thông thường những cảm giác này chỉ xuất hiện khi bạn ngồi trên xe. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng này, trong đó huyết áp thấp gây say tàu xe là phổ biến nhất.

Huyết áp thấp gây say tàu xe

Tình trạng say tàu xe có thể do nhiều nguyên nhân như:

+ Ở mức độ nhẹ: mới đầu sẽ cảm thấy khó chịu, nhức đầu, mệt mỏi, buồn nôn… nhưng sau đó những cảm giác này có thể dần trôi qua và thích nghi.

+ Ở mức độ nặng: với trường hợp bị say xe nặng có thể lúc đầu chỉ thấy nôn nao, nhức đầu, nhưng sau đó sẽ dần tăng tiết nước bọt, cồn cào trong bụng. Giai đoạn sau sẽ cảm thấy buồn nôn và nôn, nhịp thở gấp, chóng mặt, đau đầu, ra nhiều mồ hôi, cơ thể suy nhược. Sau khi xuống xe có thể vẫn cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức.

Theo nhận định, trường hợp huyết áp thấp gây say tàu xe là phổ biến nhất và thường gây ra ở mức độ nặng. Bởi vốn người bị huyết áp thấp đã hay bị đau đầu, chóng mặt, khi đi xe lại càng khiến cho huyết áp tụt dẫn đến say xe, nhất là ngồi trên xe có điều hòa, xe diện tích nhỏ…

Người bình thường có thể có lúc say lúc không, nếu tâm lý thoải mái thì hành trình sẽ dễ chịu hơn. Nhưng với người tiền sử huyết áp thấp có thể sẽ nghiêm trọng nếu triệu chứng say xe kết hợp với dấu hiệu bị tụt huyết áp.

Với những người hay say tàu xe, ngoài việc dùng thuốc chống say có thể tác dụng nhanh nhưng lại có tác dụng phụ không tốt đối với thần kinh, nhưng về cơ bản cũng có thể áp dụng những mẹo đơn giản để ngăn ngừa tình trạng này:

+ Giữ tâm lý thật thoải mái, không nghĩ đến việc say xe

+ Ngậm lát gừng tươi hoặc kẹo gừng, uống nước gừng

+ Ăn khoai lang sống

+ Ngậm hoặc ngửi vỏ cam, vỏ quýt

+ Bịt khẩu trang hoặc ngửi miếng bánh mì

+ Ngồi trên phía đầu xe, gần cửa sổ…

+ Hoặc có thể day ấn huyệt…

Đối với trường hợp người bị huyết áp thấp gây say tàu xe, để ngăn chặn triệu chứng cũng có thể áp dụng các cách đơn giản trên. Nhưng về hiệu quả lâu dài, cần điều trị tận gốc bệnh huyết áp thấp của mình. Nếu càng phải đi lại nhiều, đường xa càng phải thận trọng vì khi bị say tàu xe có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu bị tụt huyết áp đột ngột.

Say tàu xe là hiện tượng xảy ra khi những cảm nhận trong tai của bạn đối với chuyển động không khớp với những gì mà mắt nhìn thấy, hoặc ngược lại. Đó là tình trạng phổ biến ở một số người khi họ di chuyển bằng xe hơi, xe lửa, máy bay hoặc tàu, thuyền. Nhiều người cũng bị tình trạng này khi họ chơi tàu lượn hoặc các trò chơi mạo hiểm tương tự ở các công viên giải trí. Say tàu bắt đầu với cảm giác lo lắng, bồn chồn, toát mồ hôi hoặc chóng mặt,… sau đó nhanh chóng khiến bạn bị buồn nôn và ói mửa.

Những ai có nguy cơ bị say tàu xe?

Mặc dù phụ nữ mang thai và trẻ em được cho là đối tượng dễ bị say tàu xe nhất, tuy nhiên, hầu như ai cũng có khả năng bị say tàu xe. Đối với những người di chuyển bằng tàu/thuyền, say sóng có thể được xem như một dạng của say tàu tàu xe. Một số yếu tố có thể khiến bạn dễ bị say xe hơn như sợ hãi hoặc lo lắng về chuyến đi, phương thức đi lại, không khí trong xe không thông thoáng và không thể nhìn ra cửa sổ.

Nguyên nhân của say tàu xe

Say tàu xe xảy ra do các tín hiệu gửi từ mắt và tai đến não không đồng nhất. Nếu bạn không thể nhìn thấy chuyển động, hoặc ngược lại, nếu bạn không thể cảm nhận được sự chuyển động mà mắt của bạn nhìn thấy, não sau đó có thể sẽ nhận được một tín hiệu không nhất quán về thông tin và các triệu chứng của say tàu xe bắt đầu xuất hiện.

Các dấu hiệu và triệu chứng của say tàu xe

Ban đầu, người bị say tàu xe sẽ có cảm giác lo lắng, tiếp theo là toát mồ hôi lạnh và chóng mặt. Một số người có thể có các biểu hiện khác như da nhợt nhạt, đồng thời lượng nước bọt gia tăng, kèm theo triệu chứng đau đầu và mệt mỏi. Buồn nôn và nôn thường sẽ xảy ra sau các triệu chứng ban đầu.

Khi nào nên đưa người bị say tàu xe đến bệnh viện?

Đa số các trường hợp, người bị say tàu xe thường không cần phải có sự can thiệp đặc biệt từ các đội ngũ y tế, trừ khi người đó bắt đầu bị mất nước do nôn mửa dai dẳng. Đối với hầu hết mọi người, khi chuyển động dừng lại, các triệu chứng sẽ giảm và sau đó biến mất hoàn toàn.

Biện pháp điều trị say tàu xe?

Để điều trị say xe, có thể sử dụng các biện pháp khác nhau, bao gồm cả biện pháp y tế hoặc đơn giản chỉ là tạo ra những thay đổi trong môi trường (chẳng hạn như ngồi cạnh cửa sổ khi di chuyển bằng xe hơi). Ngoài ra, thuốc cũng là một lựa chọn và mỗi người có hiệu quả với các giải pháp điều trị khác nhau.

Cũng nên lưu ý rằng một số loại thuốc có tác dụng phụ như buồn ngủ, khô miệng, mờ mắt và đôi khi mất phương hướng. Do đó, tài xế hoặc những người vận hành thiết bị công nghiệp được khuyến cáo không nên sử dụng chúng. Ngoài ra, hầu hết các dược phẩm này được thiết kế để ngừa việc bị say xe, chứ không phải để điều trị khi nó đã xảy ra.

Nên ăn các bữa nhẹ trong 24 giờ trước chuyến đi, và cố gắng tránh tiêu thụ hàm lượng chất béo lớn.

Ngồi ở những hàng ghế đầu trên máy bay. Nếu đi thuyền, bạn cũng nên ngồi ở phía trước và tương tự nếu như di chuyển bằng xe hơi.

Giữ cho đôi mắt cố định về phía đường chân trời, càng lâu càng tốt

Khi di chuyển trên bất cứ phương tiện nào kể trên, càng ngồi gần cửa sổ càng tốt

Hơi thở ngắn và nông cũng có thể góp phần vào triệu chứng say tàu xe, do đó bạn nên duy trì hơi thở chậm và sâu

Mặc dù có rất ít các nghiên cứu chứng minh hiệu của các phương pháp này, nhưng chúng vẫn được người ta sử dụng khá nhiều, bao gồm việc dùng các loại thảo mộc như gừng, bạc hà và trà. Ngoài ra, một số người cũng có các dấu hiệu tích khi châm cứu.