Vì Sao Say Tàu Xe / TOP 12 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Từ thời cổ đại, người Hy Lạp và La Mã cổ đại đã có kiến thức về chứng say khi di chuyển bằng phương tiện đi lại. Do đó, có thể nói chứng say tàu xe đã tồn tại qua một lịch sử lâu đời.

1. Nguyên nhân gây say tàu xe

Say tàu xe là cảm giác hình thành khi chuyển động cảm nhận trong tai, chuyển động cảm nhận ở mắt và cảm nhận ở cơ bắp xung đột với nhau. Khi đó, não bộ không thể xử lý tất cả các tín hiệu xung đột này, gây cho cơ thể cảm giác chóng mặt và buồn nôn.

2. Vai trò của tai

Tai trong là một phần của hệ tiền đình (Tiền đình là một hệ thống thuộc hệ thần kinh, bao gồm 3 cặp ống bán khuyên, xoang nang và cầu nang, có chức năng xử lý các thông tin thuộc về kiểm soát sự thăng bằng của cơ thể và những chuyển động của mắt). Tai trong có nhiệm vụ kiểm soát cảm giác cân bằng của cơ thể.

Ống bán khuyên chứa dịch lỏng chuyển động khi đầu di chuyển. Xoang nang và cầu nang nhạy cảm với trọng lực. Những bộ phận này phát tín hiệu để não bộ nhận biết khi cơ thể đứng lên hay ngồi xuống.

3. Vai trò của não bộ

Não bộ nhận tín hiệu từ các bộ phận ở tai trong, và thường hiểu được những tín hiệu này. Tuy nhiên, đôi lúc não bộ cũng bị rối.

Ví dụ như, khi ngồi trên máy bay, hành khách cảm thấy mình đang di chuyển nhưng mắt lại gửi tín hiệu tới não rằng thực chất họ đang ngồi yên. Một ví dụ khác, sau một chuyến du thuyền dài trên biển, hành khách sẽ có cảm giác dập dềnh dù đã lên mặt đất.

Kết quả là: say tàu xe.

4. Ai thường bị say tàu xe?

Bất cứ ai đều có thể bị say tàu xe, nhưng đối tượng phổ biến nhất là trẻ em và phụ nữ có thai. Không giống như cảm lạnh, say tàu xe không phải bệnh lây nhiễm.

5. Triệu chứng say tàu xe

Say tàu xe đến nhanh và có thể nhanh chóng gây đổ mồ hôi lạnh cùng cảm giác buồn nôn. Một số triệu chứng khác bao gồm:

Ngoài ra, một số người còn bị đau đầu, cảm giác vô cùng mệt mỏi, thở nông.

6. Bí quyết giảm say xe

Ở hầu hết mọi người, triệu chứng không kéo dài quá lâu, thường sẽ hết khi cơ thể quen với di chuyển của tàu xe. Nếu cơn say tàu xe không tự hết, có thể thử một vài cách đơn giản:

Thả lỏng cơ thể. Tìm một hoạt động để tập trung, như hít thở sâu, hay đếm lùi từ 100. Nhắm mắt cũng là một phương pháp hiệu quả.

Cố định mắt nhìn thẳng vào một điểm.

Không uống bia rượu trước khi đi tàu xe. Ăn nhẹ, không nên để dạ dày rỗng khi lên tàu, xe.

Hít thở không khí trong lành, không hút thuốc.

Không đọc sách, báo, điện thoại khi di chuyển bằng tàu, xe

Chọn chỗ ngồi cạnh cánh máy bay, boong trên tàu thủy, và hàng ghế trước của xe khách.

7. Biện pháp tự nhiên

Một số biện pháp tự nhiên giúp giảm cảm giác say xe:

Gừng tươi: Một số nhà khoa học chứng minh rằng rễ gừng tươi vốn từ lâu đời được sử dụng như một bài thuốc truyền thống chữa buồn nôn, có hiệu quả tốt đối với các triệu chứng say tàu xe. Cắt một lát gừng tươi cầm trên tay, lúc ngồi trên xe ô tô đặt ở dưới lỗ mũi để cho mùi vị hăng, cay bay vào trong mũi. Cũng có thể cắt một miếng gừng dán vào rốn, lấy băng bông dính lại là được.

Bạc hà: Lá bạc hà giúp cơ thể dễ chịu, mùi hương bạc hà làm dịu cảm giác say xe.

Châm cứu và bấm huyệt. Khi say xe có thể dùng ngón tay cái ấn vào huyệt nội quan (huyệt nội quan nằm ở bên khớp cổ tay, trên vân ngang cổ tay, khoảng giữa ngón tay giữa và gân mu bàn tay.

Thuốc chống say: Thuốc kháng histamine, không cần bán theo đơn, loại thuốc này thường dùng để điều trị dị ứng, ngoài ra cũng có khả năng tạo cảm giác cân bằng. Uống thuốc trước khi khởi hành khoảng nửa tiếng, mỗi liều uống cách nhau từ 4 đến 6 tiếng. Cần dán miếng dán đúng vị trí trước khi khởi hành 4 tiếng. Một liều kéo dài 3 ngày.

Các thuốc khác bao gồm:

Cyclizine (Marezine, Marzine, Emoquil)

Meclizine (Antivert, Bonine)

Promethazine (Phenadoz, Phenergan, Promethegan)

Tất cả thuốc đều có tác dụng phụ, bao gồm lơ mơ và khô miệng.

8. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Say tàu xe thường hết sau khi xuống xe. Tuy nhiên, nếu tình trạng chóng mặt, đau đầu, nôn tiếp diễn, hoặc mất thính lực, đau ngực, hãy liên hệ ngay với bác sĩ

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.

Say tàu xe là một hiện tượng phổ biến có thể gặp ở nhiều người, gây ra những cảm giác khó chịu như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn và nôn… thông thường những cảm giác này chỉ xuất hiện khi bạn ngồi trên xe. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng này, trong đó huyết áp thấp gây say tàu xe là phổ biến nhất.

Huyết áp thấp gây say tàu xe

Tình trạng say tàu xe có thể do nhiều nguyên nhân như:

+ Ở mức độ nhẹ: mới đầu sẽ cảm thấy khó chịu, nhức đầu, mệt mỏi, buồn nôn… nhưng sau đó những cảm giác này có thể dần trôi qua và thích nghi.

+ Ở mức độ nặng: với trường hợp bị say xe nặng có thể lúc đầu chỉ thấy nôn nao, nhức đầu, nhưng sau đó sẽ dần tăng tiết nước bọt, cồn cào trong bụng. Giai đoạn sau sẽ cảm thấy buồn nôn và nôn, nhịp thở gấp, chóng mặt, đau đầu, ra nhiều mồ hôi, cơ thể suy nhược. Sau khi xuống xe có thể vẫn cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức.

Theo nhận định, trường hợp huyết áp thấp gây say tàu xe là phổ biến nhất và thường gây ra ở mức độ nặng. Bởi vốn người bị huyết áp thấp đã hay bị đau đầu, chóng mặt, khi đi xe lại càng khiến cho huyết áp tụt dẫn đến say xe, nhất là ngồi trên xe có điều hòa, xe diện tích nhỏ…

Người bình thường có thể có lúc say lúc không, nếu tâm lý thoải mái thì hành trình sẽ dễ chịu hơn. Nhưng với người tiền sử huyết áp thấp có thể sẽ nghiêm trọng nếu triệu chứng say xe kết hợp với dấu hiệu bị tụt huyết áp.

Với những người hay say tàu xe, ngoài việc dùng thuốc chống say có thể tác dụng nhanh nhưng lại có tác dụng phụ không tốt đối với thần kinh, nhưng về cơ bản cũng có thể áp dụng những mẹo đơn giản để ngăn ngừa tình trạng này:

+ Giữ tâm lý thật thoải mái, không nghĩ đến việc say xe

+ Ngậm lát gừng tươi hoặc kẹo gừng, uống nước gừng

+ Ăn khoai lang sống

+ Ngậm hoặc ngửi vỏ cam, vỏ quýt

+ Bịt khẩu trang hoặc ngửi miếng bánh mì

+ Ngồi trên phía đầu xe, gần cửa sổ…

+ Hoặc có thể day ấn huyệt…

Đối với trường hợp người bị huyết áp thấp gây say tàu xe, để ngăn chặn triệu chứng cũng có thể áp dụng các cách đơn giản trên. Nhưng về hiệu quả lâu dài, cần điều trị tận gốc bệnh huyết áp thấp của mình. Nếu càng phải đi lại nhiều, đường xa càng phải thận trọng vì khi bị say tàu xe có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu bị tụt huyết áp đột ngột.

Bạn có thể đọc khi đang đi xe? Nếu vậy, có thể xem bạn là người khá may mắn. Khoảng một phần ba dân số, việc đọc sách trong khi di chuyển trên ôtô trên thuyền trên tàu hoặc trên máy bay nhanh chóng làm họ cảm thấy buồn nôn. Nhưng do đâu mà chúng ta lại bị say tàu xe ? À, tin hay không thì các nhà khoa học cũng chưa rõ tại sao. Khái niệm phổ biến nhất là do sự sai lệnh tín hiệu giữa các giác quan. Khi di chuyển bằng ôtô, cơ thể bạn nhận được hai thông tin rất khác nhau. Mắt bạn đang nhìn thấy bên trong xe, dường như không hề chuyển động. Trong khi đó, tai bạn lại nói với não bộ rằng bạn đang tăng tốc Đợi đã, tai bạn ư ? Đúng vậy, thực ra tai có một chức năng quan trọng khác ngoài nghe. Một nhóm cấu trúc nằm sâu bên trong tai được biết đến là hệ thống tiền đình, bộ phận mang lại cho chúng ta cảm nhận về sự cân bằng và chuyển động. Bên trong đó, có ba ống nhỏ hình bán nguyệt có khả năng cảm nhận được chuyển động xoay, mỗi ống cho một chiều không gian. Và còn có hai khối mảnh như sợi tóc chứa đầy dịch lỏng. Khi bạn di chuyển, khối chất lỏng thay đổi và kích thích các sợi lông, báo cho não bộ biết bạn đang chuyển động theo phương ngang hay dọc. Kết hợp tất cả những thứ đó lại, cơ thể bạn có thể cảm nhận được hướng chuyển động, gia tốc của chuyển động, và cả góc của chuyển động nữa. Vậy nên, khi đang ở trong ôtô, hệ thống tiền đình cảm nhận đúng về chuyển động của bạn, nhưng mắt bạn lại không thấy vậy, đặc biệt là khi bạn đang dán mắt vào trang sách. Cũng có thể xảy ra chuyện ngược lại. Khi đang ngồi yên trong rạp chiếu phim và camera tạo những chuyển động nhanh trên màn hình rộng. Lần này mắt bạn lại nghĩ rằng cơ thể đang chuyển động trong khi tai bạn biết rằng bạn vẫn đang ngồi im. Nhưng tại sao sự mâu thuẫn thông tin này lại khiến chúng ta cảm thấy khổ sở đến vậy? Các nhà khoa học cũng không biết chắc về nó, nhưng họ cho rằng đó là lời giải thích cho sự tiến hoá. Như bạn biết đấy, phương tiện di chuyển nhanh và công nghệ ghi hình chỉ mới xuất hiện vài thế kỷ nay, chỉ là nháy mắt trong quá trình tiến hoá. Trong hầu hết lịch sử loài người, không có nhiều thứ có thể gây ra những kiểu xáo trộn cảm nhận như vậy ngoại trừ chất độc. Bởi các chất độc là thứ không tốt cho việc duy trì sự sống, nên cơ thể phát ra một mệnh lệnh trực tiếp nhưng không mấy dễ chịu để tống khứ tất cả mọi thứ mà chúng ta đã ăn vào và gây ra rối loạn. Lý thuyết này có vẻ khá thuyết phục, nhưng để lại rất nhiều điều còn chưa thể giải thích như tại sao phụ nữ lại dễ bị tác động hơn bởi say tàu xe hơn đàn ông, hay tại sao hành khách hay bị nôn hơn tài xế. Một giả thuyết khác cho rằng nguyên nhân có thể phần nhiều do các kiểu hoàn cảnh lạ làm cho cơ thể khó duy trì được tư thế tự nhiên. Những nghiên cứu đã cho thấy rằng ngâm mình trong nước hay chỉ là thay đổi tư thế có thể giảm đáng kể các tác động của say tàu xe. Nhưng, một lần nữa, chúng ta không thực sự hiểu được điều gì đang xảy ra Chúng ta đều biết vài phương pháp phổ biến để chống say xe — nhìn xa về phía đường chân trời, nhai kẹo cao su, uống vài viên thuốc chống say — nhưng không có phương pháp nào là hoàn toàn chắc chắn cũng như chúng không thể giải quyết được tình trạng say xe cường độ mạnh và đôi khi tình cảnh trở lên rất căng thẳng hơn nhiều so với việc cảm thấy nhàm chán trong suốt một chuyến xe đường dài. Tại NASA, khi các nhà du hành bị phóng mạnh vào không gian vào không gian ở vận tốc 27,000 km/h, việc bị say trở thành vấn đề nghiêm trọng. Vậy, cần thêm những nghiên cứu công nghệ mới nhất trong kỷ nguyên vũ trụ, NASA đã dành rất nhiều thời gian cố tìm cách giúp các nhà du hành tránh khỏi nôn mửa họ đã được chuẩn bị kỹ lưỡng khẩu phần ăn. Giống như việc tìm hiểu bí ẩn của giấc ngủ hay chữa trị cảm lạnh, say tàu xe vẫn còn là một trong những vấn đề nghe có vẻ đơn giản, dù có tiến bộ khoa học tuyệt vời, chúng ta vẫn còn hiểu biết rất ít về nó. Có lẽ một ngày nào đó nguyên nhân chính xác của say tàu xe sẽ được tìm ra, và cùng với nó, là một phương pháp hiệu quả để ngăn chặn chứng bệnh này, nhưng ngày đó vẫn còn ở phía chân trời xa xôi.

Chứng say tàu xe là một rối loạn phổ biến xảy ra bên trong tai. Nguyên nhân là từ những chuyển động lặp đi lặp lại từ xe cộ hoặc bất kỳ chuyển động nào tác động đến phần tai trong.

Một số người cảm thấy buồn nôn hoặc nôn mửa khi đi máy bay, ô tô hay công viên giải trí. Một nghiên cứu vào năm 2013 còn cho thấy phim 3D cũng có thể gây buồn nôn.

Tình trạng này được gọi chung là say tàu xe. Khi đi tàu, thuyền trên biển thì người ta thường dùng từ say sóng – nhưng đó cũng là chứng rối loạn tương tự. Để tận hưởng trọn vẹn chuyến đi, bạn sẽ cần biết vài cách chống say xe hiệu quả.

4 sự thật thú vị về say tàu xe:

Không có sự khác biệt giữa say tàu xe và say sóng.

Những cá thể động vật không có hệ thống tiền đình (giúp giữ thăng bằng) sẽ không bị hiện tượng say tàu xe.

Nếu không có cơ quan cảm nhận chuyển động ở tai trong thì chứng say tàu xe sẽ không xảy ra. Điều đó cho thấy tai trong có vai trò quan trọng trong chứng rối loạn này.

Các triệu chứng của say tàu xe bao gồm buồn nôn, nôn và chóng mặt.

Nguyên nhân gây say tàu xe

Những chuyển động bên ngoài được não cảm nhận bằng nhiều con đường khác nhau của hệ thần kinh bao gồm tai trong, mắt và các mô ở bề mặt cơ thể.

Khi cơ thể di chuyển một cách chủ động, chẳng hạn như đi bộ, tín hiệu từ các giác quan truyền được não bộ điều phối, xử lý.

Các triệu chứng say tàu xe xuất hiện khi hệ thần kinh trung ương nhận được các tín hiệu mâu thuẫn với nhau từ các cơ quan thu nhận cảm giác: tai trong, mắt, thụ thể cảm giác trên da, cơ và khớp.

Có giả thuyết cho rằng khi bạn ngồi trên thuyền hoặc xe ô tô và không nhìn ra ngoài cửa sổ, cơ quan cảm giác ở tai trong cảm nhận được chuyển động lên xuống, trái phải nhưng mắt lại nhìn cố định một điểm và cảm thấy như không có sự di chuyển nào. Sự mâu thuẫn giữa các tín hiệu này có thể là nguyên nhân gây ra chứng say tàu xe.

Triệu chứng say tàu xe

Các triệu chứng nghiêm trọng khi bị say tàu xe bao gồm:

Các biểu hiện phổ biến khác có thể là:

Một vài triệu chứng nhẹ của say tàu xe có thể thấy là:

6 cách chống say xe hiệu quả

Các triệu chứng của chứng say xe thường kết thúc khi những chuyển động là nguyên nhân gây ra chúng chấm dứt. Tuy nhiên, vẫn có một số ít người cảm thấy say xe kéo dài vài ngày sau khi chuyến đi kết thúc. Hầu hết những người từng say tàu xe đều tìm cách chống say xe hiệu quả để cải thiện tình trạng trong chuyến đi sau. Bạn có thử một vài cách chống say xe sau đây.

1. Nhìn ra ngoài trời

Một lời khuyên thường thấy cho những người bị say xe là nên nhìn ra ngoài cửa sổ về phía chân trời theo hướng phương tiện đang di chuyển. Việc này giúp định hướng lại cảm giác thăng bằng bên trong não bộ bằng cách cung cấp thêm cảm nhận về chuyển động thống nhất.

2. Nhắm mắt và ngủ một giấc

Khi bạn đi vào buổi tối hoặc không ngồi gần cửa sổ, hãy nhắm mắt lại hoặc chợp mắt một lát. Điều này khá có hữu ích để giải quyết những mâu thuẫn trong tín hiệu từ mắt và tai trong.

3. Nhai kẹo cao su

Một phương pháp đơn giản để giảm chứng say xe nhẹ là nhai kẹo cao su. Bạn cũng có thể ăn vặt trên xe, nói chung cử động nhai có thể giúp làm giảm các tác động do xung đột tín hiệu giữa mắt và tai gây ra.

4. Không khí trong lành

Không khí trong xe trong lành, mát mẻ cũng có khả năng làm giảm nhẹ những triệu chứng say xe. Tránh những thứ gây ra mùi hôi trên xe vì chúng khiến bạn buồn nôn thêm.

Gừng có thể giúp giảm say tàu xe hiệu quả. Bạn có thể sử dụng các sản phẩm gừng có sẵn ở dạng viên như kẹo gừng hay nhai một miếng gừng tươi để cảm thấy tốt hơn.

Một số nghiên cứu cho thấy bấm huyệt có thể giúp giảm bớt những triệu chứng say tàu xe, tương tự như châm cứu, mặc dù chưa có cơ sở khoa học rõ ràng.

Phòng ngừa chứng say xe

Bạn có thể thực hiện vài điều sau để ngăn ngừa triệu chứng say tàu xe xảy ra:

Ngồi ở vị trí để mắt cũng có thể cảm nhận được chuyển động của cơ thể tương tự với tai trong (chẳng hạn như ngồi gần cửa sổ).

Lựa chọn chỗ ngồi cố định, ít bị rung lắc.

Không đọc sách nếu hay bị say tàu xe và không ngồi ngược lại với hướng đi của xe.

Không bắt chuyện với những du khách khác nếu bạn say tàu xe.

Tránh mang theo những thức ăn có mùi nồng, cay hay nhiều dầu mỡ khi đi du lịch.

Sử dụng thuốc chống say xe

Bên cạnh những cách chống say xe theo kinh nghiệm, bạn có thể uống thuốc chống say xe trước khi đi du lịch.

Scopolamine. Loại thuốc này được dùng phổ biến nhất cho người say tàu xe. Bạn nên uống trước một khoảng thời gian trước khi lên xe. Ngoài ra, có dạng miếng dán sau tai để chống say xe, có hiệu quả trong vòng 6-8 tiếng.

Promethazin. Bạn nên uống thuốc 2 giờ trước khi đi du lịch và hiệu lực kéo dài 6-8 giờ. Tác dụng phụ của thuốc có thể là buồn ngủ và khô miệng.

Cyclizine. Thuốc có tác dụng khi uống trước 30 phút và không khuyến cáo dùng cho trẻ em dưới 6 tuổi.

Dimenhydrinat. Uống thuốc sau mỗi 4-8 giờ để đề phòng say xe.

Meclizine. Thuốc có hiệu quả khi uống 1 giờ trước khi lên xe, không khuyến cáo cho trẻ em dưới 12 tuổi.

Nhìn chung các thuốc chống say xe thường kèm theo tác dụng phụ là gây buồn ngủ và khô miệng.

Hy vọng qua bài viết trên, bạn đã hiểu hơn về nguyên nhân và rút ra những cách chống say tàu xe đơn giản, hiệu quả với bản thân. Đừng để cơn say xe phá hỏng niềm vui trong mỗi chuyến đi của bạn