Vì Sao Bị Vàng Da Ở Trẻ Sơ Sinh / TOP 10 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 6/2023 # Top View

Phần iớn trẻ sơ sinh sau sinh vài ngày (3 – 5 ngày) có vàng da, nhiều cháu bé có màu da mỗi ngày một vàng thêm: đó là chứng vàng da của trẻ sơ sinh. Đây ià hiện tượng sinh lý bình thường. Khi ra đời, đứa bé mang theo trong người một số hồng huyết cầu dự trữ.

Hồng huyết cầu là những phần tử trong máu có nhiệm vụ nhận ôxy từ phổi mang tới mọi nơi trong cơ thể, và luôn luôn được thay thế bởi những lớp mới. Trong cơ thể đa số trẻ em, việc loại bỏ các hồng huyết cầu già ở lá lách và ở gan được tiến hành bình thường.

Nhưng, một số ít các cháu có bộ gan còn non yếu chưa làm được đầy đủ nhiệm vụ này khiến một số muối mật sinh ra trong quá trình hủy diệt hồng huyết cầu bị tích tụ ở máu iàm cho da các cháu có màu vàng.

Những hiện tượng trên có thể sẽ hết trong vòng mấy ngày sau, khi các cơ quan trong cơ thể cháu bé quen dần với công việc.

Mức độ nguy hiểm của vàng da:

Đa số các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh thường nhẹ và tự khỏi sau 7 đến 10 ngày do chất Biiirubin được đào thải qua phân và nước tiểu.

Tuy nhiên có một số trường hợp vàng da nặng do chất Biiirubin tăng quá cao sẽ thấm vào não (tên y học gọi là Vàng da nhân) gây nguy hiểm làm cho trẻ bị hôn mê, co giật, có thể gây tử vong hoặc di chứng về tâm thần vận động vĩnh viễn.

Một số các cháu khác có thể bị dị tật bẩm sinh ở các đường ống dẫn mật khiến những chất muối mật đã được gan biến đổi và thải ra không xuống được ruột iàm cho phân có mầu nhợt hoặc mầu trắng.

Nhận biết trẻ bị vàng da :

Vàng da có thể nhận biết bằng mắt thường ỏ nơi có đủ ánh sáng. Vì vậy hàng ngày bà mẹ cần quan sát màu da toàn thân của trẻ ở nơi đầy đủ ánh sáng, không nên nằm phòng tối.

Trong trường hợp khó nhận biết (da trẻ đỏ hồng hoặc đen) thì ấn nhẹ ngón tay cái lên vùng da trong vài giây, sau đó buông tay ra, nếu trẻ bị vàng da, sẽ thấy được màu da vàng thật sự ở nơi ấn ngón tay.

Mức độ vàng da:

Vàng da nhẹ: Da vàng nhẹ ở mặt và thân, trẻ vẫn bú tốt, vàng da xuất hiện muộn sau ngày thứ ba.

Vàng da nặng: Da vàng sậm lan đến tay chân, kèm bú kém, bỏ bú, hoặc xuất hiện sớm trong vòng 1 – 2 ngày sau sinh.

Việc cần làm khi trẻ bị vàng da:

Vàng da nhẹ: Điều trị tại nhà bằng cách tắm nắng, đặt trẻ gần cửa sổ nơi có ánh sáng dịu của mặt trời và cho bú nhiều iần trong ngày, vì sữa mẹ giúp đào thải nhanh chất Biiirubin qua đường tiêu hóa. Tiếp tục theo dõi diễn tiến của vàng da hàng ngày cho đến ít nhất là 7 – 10 ngày sau sinh.

Vàng da nặng: Phải đưa trẻ nhập viện ngay. Tại bệnh viện, trẻ sẽ được điều trị.

Khi nào cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế?

– Trẻ bú yếu hoặc bỏ bú.

– Vàng da ian đến tay chân.

– Vàng da xuất hiện sớm trong 24 – 48 giờ sau sinh.

– Vàng da kéo dài trên 15 ngày.

Làn da con trẻ bị khô nứt, dù nặng hay nhẹ cũng thường xuất phát từ 2 nguyên nhân chính sau:

Làn da trẻ sơ sinh vốn mỏng manh, nhạy cảm hơn bình thường. Cấu trúc da chưa hoàn thiện, đặc biệt lớp thượng bì chưa hình thành, da không có cơ chê phục hồi khi mất nước. Đây là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến tình trạng da trẻ sơ sinh bị khô.

Việt Nam là đất nước nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm quanh năm nên mỗi khi giao mùa thời tiết thường biến đổi mạnh khiến làn da, nhất là làn da non nớt của bé chưa thích ứng kịp. Từ đó thường xuyên dẫn đến tình trạng da trẻ sơ sinh bị khô.

Các bước chăm sóc con hằng ngày của mẹ:

Ngoài ra, việc chăm sóc con hằng ngày của mẹ nếu không đúng cách cũng rất dễ khiến tình da trạng trẻ sơ sinh bị khô ngày càng nặng khiến con vô cùng khó chịu, quấy khóc. Ví dụ như mẹ tắm quá nhiều lần cho bé, cho bé sử dụng các loại thuốc bôi da không phù hợp, dành cho người lớn; mẹ cho bé mặc những quần áo khô cứng, chứa quá nhiều nilon hay sử dụng nguồn nước có quá nhiều clo để tắm cho bé cũng góp phần gây ra tình trạng khô da mặt.

Cách chăm sóc da trẻ sơ sinh bị khô

Da trẻ sơ sinh bị khô đôi khi khiến mẹ đau đầu vì đã tìm mọi cách mà tình hình vẫn không thuyên giảm. Làn da con lại mỏng manh làm mẹ không dám lạm dụng các loại thuốc, sợ sẽ gây ra những hậu quả khôn lường. Tuy nhiên, mẹ cũng có thể phòng và trị khô da cho con chỉ bằng những bước đơn giản sau đây:

Với các bé, việc tắm hằng ngày là hoàn toàn không cần thiết, thậm chí còn là nguyên nhân khiến da trẻ sơ sinh bị khô ngày càng trầm trọng. Lý do là khi tắm sẽ làm mất đi chất dầu tự nhiên trên da của bé. Với trẻ sơ sinh bạn chỉ nên tắm cho bé 2-3 lần/tuần, mỗi lần tối đa chỉ 15 phút. Các ngày còn lại mặc dù mẹ không tắm cho bé nhưng vẫn lau người và giữ vệ sinh sạch sẽ cho bé đặc biệt là vùng kín và những nếp gấp cánh tay, chân.

Các mẹ lưu ý, để giữ cho da bé được mịn màng mẹ có thể sử dụng dầu dừa hoặc dầu ô liu trong nước tắm cho bé.

Nhiều mẹ vì lo lắng các loại kem bôi dưỡng ẩm không phù hợp với làn da nhạy cảm của con nên hạn chế sử dụng các loại kem này, dù tình trạng da trẻ sơ sinh bị khô rất nặng. Đây là một quan niệm hoàn toàn sai lầm!

Vấn đề dị ứng với các loại kem bôi chỉ xảy ra khi mẹ không tìm hiểu kỹ lưỡng khi lựa chọn kem bôi cho con, dẫn đến dùng các loại kem cho người lớn cho làn da bé sẽ không phù hợp, xảy ra những phản ứng không mong muốn.

Bởi vậy sử dụng một loại kem dưỡng ẩm có nguồn gốc hoàn toàn từ thiên nhiên, không chứa các chất có hại cho da bé để thoa nhẹ nhàng lên da bé sau khi tắm là cách tuyệt vời nhất để mẹ đối phó với làn da trẻ sơ sinh bị khô.

Dấu hiệu da trẻ sơ sinh bị khô mẹ nên đưa đi bác sĩ

Da bé bị khô kèm theo ngứa và xuất hiện những mảng đỏ. Đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo chứng chàm bội nhiễm ở da bé.

Một vài chứng khô da ở bé có thể chuyển thành bệnh vảy cá, chứng bệnh này được biểu hiện với những lớp vảy cá xếp thành từng lớp trên da của bé. Chính vì vậy, nếu phát hiện sớm có thể điều trị kịp thời giúp bé thoát khỏi bệnh về da nghiêm trọng này.

Hàng năm, khoa Hồi sức sơ sinh Bệnh viện Nhi Ðồng I tiếp nhận và điều trị trung bình khoảng hơn 200 trẻ sơ sinh bị vàng da, trong đó số trẻ bị vàng da nhân chiếm khoảng 1/3. Những trẻ này có thể tử vong hoặc mắc di chứng thần kinh nặng nề và trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Vì sao trẻ sơ sinh dễ bị vàng da?

Phần lớn trẻ sau sinh vài ngày đều có dấu hiệu vàng da. Ðây là hiện tượng sinh lý bình thường, do các hồng cầu của thai nhi bị phá hủy để được thay thế bằng hồng cầu trưởng thành. Khi bị vỡ, hồng cầu sẽ phóng thích vào máu một lượng lớn Bilirubin – là chất có sắc tố vàng làm cho trẻ bị vàng da. Ngoài ra, do chức năng gan của trẻ sơ sinh chưa hoàn chỉnh, vì thế chưa thể chuyển hóa hoàn toàn chất bilirubin.

Vàng da sơ sinh có nguy hiểm không?

Ða số các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh thường nhẹ và tự khỏi sau 7-10 ngày do chất bilirubin được đào thải qua phân và nước tiểu. Tuy nhiên có một số trường hợp vàng da nặng, chất bilirubin tăng quá cao sẽ thấm vào não, gây bệnh cảnh Vàng da nhân (Bệnh não do bilirubin). Ở các trường hợp này, trẻ thường có biểu hiện bỏ bú, hôn mê, co gồng; Trẻ có thể tử vong hoặc mắc di chứng về tâm thần vận động vĩnh viễn.

Làm thế nào để phát hiện sớm vàng da?

Vàng da sơ sinh rất dễ nhận biết bằng mắt thường ở nơi có đủ ánh sáng. Vì vậy sau khi sinh, hàng ngày bà mẹ cần quan sát màu da toàn thân của trẻ ở nơi có đầy đủ ánh sáng, không nên nằm trong phòng tối. Trong trường hợp khó nhận biết màu da trẻ thì ấn nhẹ ngón tay cái lên vùng da trong vài giây rồi buông ra; Nếu trẻ bị vàng da, sẽ thấy được màu da vàng thật sự ở nơi ấn ngón tay.

Ở trường hợp vàng da nhẹ, da của trẻ vàng nhẹ ở mặt và thân, thường xuất hiện sau ngày thứ ba, trẻ bình thường và vẫn bú tốt. Nếu bị vàng da nặng, da trẻ vàng sậm, lan đến tay chân, xuất hiện sớm trong vòng 1-2 ngày đầu sau sinh, trẻ bú kém hoặc bỏ bú, co gồng. Những trẻ non tháng, sinh ngạt hoặc nhiễm trùng thì vàng da càng nặng hơn.

Làm gì khi trẻ bị vàng da?

Khi phát hiện trẻ bị vàng da, bà mẹ nên báo cho nhân viên y tế (nếu còn đang nằm viện) hoặc đưa trẻ đến bệnh viện khám. Thầy thuốc sẽ khám và quyết định những trường hợp nào chỉ cần theo dõi, những trường hợp nào cần được điều trị.

Trẻ vàng da nhẹ thường được theo dõi tại nhà. Ðiều trị bằng cách tắm nắng, đặt trẻ gần cửa sổ nơi có ánh nắng dịu của mặt trời và cho bú nhiều lần trong ngày vì sữa mẹ giúp đào thải nhanh chất bilirubin qua đường tiêu hóa. Gia đình cần theo dõi tình trạng của trẻ, nếu thấy vàng da tăng thêm hoặc có dấu hiệu bú kém, cần đem trẻ đến cơ sở y tế ngay. Trẻ vàng da nặng cần được điều trị tại bệnh viện. Có 2 cách điều trị vàng da hiệu quả là chiếu đèn (Ánh sáng liệu pháp – Phototherapy) và thay máu (Blood exchange transfusion). Trong phương pháp chiếu đèn, ánh sáng của đèn biến bilirubin thành chất không độc, được thải nhanh ra khỏi cơ thể qua đường tiêu hóa và đường tiểu. Còn phương pháp thay máu sẽ lấy bớt chất bilirubin nhanh chóng ra khỏi cơ thể.

Ðiều cần biết là trẻ vàng da nặng nếu được điều trị kịp thời và đúng mức sẽ không bị vàng da nhân. Phát hiện và xử trí đúng vàng da ở trẻ sơ sinh sẽ giúp trẻ khỏe mạnh và phát triển tốt về sau, giảm thiểu tử vong và di chứng do vàng da nhân

#Dongtayy #Đông_tây_y

Cập nhật: 03/11/2020 – 3:41 pm

Trong thời tiết mùa đông, việc quấn ủ trẻ con quá kỹ, không quan sát được toàn thân trẻ là lý do chính khiến tỷ lệ trẻ mắc vàng da sơ sinh tăng cao hơn vào mùa đông nhiều.

BS Trần Thị Lý khám cho trẻ sơ sinh.

BS Trần Thị Lý, khoa Sơ sinh, Trung tâm Sơ sinh, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, hiện nay việc phát hiện trẻ vàng da sơ sinh tăng cao hơn trước vì các gia đình chú ý tới trẻ hơn, đưa trẻ đến cơ sở y tế khi phát hiện vàng da sớm.

Tỷ lệ trẻ vàng da tại Việt Nam khoảng 30% trẻ sơ sinh nhưng tỷ lệ phải điều trị chỉ dưới 10%.

Theo BS Lý, đa số vàng da sinh lý sẽ khởi phát từ ngày 3-4 sau sinh và trong khoảng hai tuần sẽ hết. Trẻ vàng da sinh lý sẽ vàng da nhẹ từ vùng mặt đến ngực, trẻ ăn bú bình thường.

Tuy nhiên, nếu trẻ xuất hiện vàng da sớm 1-2 ngày sau đẻ, sau đó tình trạng vàng da tăng nhanh quá vùng ngực, trẻ có thể bỏ bú, nhược cơ, sốt, khó thở thì cần phải cho ngay đến cơ sở y tế vì trẻ bị vàng da bệnh lý.

“Nếu trẻ vàng da quá mức, chất độc sẽ ngấm vào não gây biến chứng thần kinh, tăng chương lực cơ, bỏ bú. Lâu dài trẻ có thể tử vong hoặc di chứng bại não, giảm thính lực”, BS Lý cho biết.

So với các tuyến khác, trẻ vàng da bệnh lý gặp thường xuyên ở những trẻ ở vùng sâu, xa không có đủ thông tin phát hiện sớm hoặc trẻ có bố mẹ chủ quan không thăm khám sớm.

Cũng theo BS Lý, có một số hiểu biết sai lầm mà các bậc cha mẹ cần lưu ý. Việc tắm nắng không điều trị được vàng da vì khi trẻ vàng da phải cần ánh sáng xanh, còn nắng chỉ có ánh sáng tổng hợp nên không có tác dụng điều trị.

“Bình thường, hầu hết trẻ vàng da nhẹ sẽ hết trong 10 ngày đầu. Một số cháu bú sữa mẹ vàng da kéo dài hơn nhưng vàng nhẹ. Gia đình nên quan sát trẻ dưới ánh sáng tự nhiên phát hiện vàng da dễ dàng nhất”, BS Lý nói.

Nếu trẻ bị vàng da bệnh lý, trẻ sẽ được làm các xét nghiệm chẩn đoán để tìm ra nguyên nhân. Nếu bilirubin vẫn ở ngưỡng an toàn, trẻ sẽ được chiếu đèn. Tuy nhiên, khi ngưỡng này cao hơn thì trẻ sẽ được chỉ định thay máu.

Hiện tại cơ sở y tế từ tuyến huyện đã có thể điều trị vàng da bằng chiếu đèn. Khi có chỉ định thay máu, trẻ sẽ được chuyển tuyến lên các cơ sở y tế tuyến tỉnh, Trung ương.

Nếu trẻ vàng da bệnh lý nhưng được phát hiện sớm thì sau 1-3 ngày chiếu đèn, trẻ có thể ra viện. Nếu trẻ phải thay máu thì sau khi thay máu, trẻ tiếp tục được chiếu đèn 3-5 ngày và phải tái khám thường xuyên.

BS Lý cũng cho biết, các bà mẹ nên cho con bú nhiều bằng sữa mẹ vì trẻ tiêu hóa tốt, đi tiểu và đại tiện nhiều sẽ thải bớt chất độc bilirubin. Trong thời tiết mùa đông, chúng ta nên dành 1-2 phút ra chỗ ánh sáng tự nhiên để quan sát phát hiện, tránh bỏ sót bệnh vàng da ở trẻ.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trung bình một tuần có 1-2 ca trong tình trạng vàng da nặng phải thay máu. “Chúng tôi khuyến cáo các bà mẹ sau sinh nên tái khám cho trẻ tại cơ sở y tế sinh 3-5 ngày sau đẻ hoặc phát hiện vàng da sớm. Đặc biệt là trẻ bị vàng da trong vòng 48 giờ sau sinh cần được đưa đến bệnh viện ngay. Việc không tái khám, bỏ lỡ thời gian điều trị phù hợp, phải chiếu đèn tích cưc, thay máu để lại di chứng cho trẻ”, BS Lý nói.

(Theo Nhân dân điện tử)