Kinh nghiệm nhỏ: Về nguyên tắc, phân hạng Cru Bourgeois thấp hơn phân hạng Grand Cru Classé. Thật ra, có những chai vang thuộc phân hạng Cru Bourgeois giá trị hơn hẳn những chai thuộc phân hạng Grand Cru Classé. Đây là khe hở của luật . Nếu bạn biết tận dụng khe hở này, bạn sẽ luôn mua được những chai rượu vang rất ngon với giá thành tương đối mềm mại. Khi cần tiếng tăm, bạn có thể chọn “Grand Cru Classé”; nhưng khi bạn cần vang ngon, hãy cân nhắc chọn “Cru Bourgeois”. Người chọn rượu vang chuyên nghiệp sẽ là người không quan tâm nhiều lắm đến phân hạng rượu mà sẽ đặc biệt chú ý đến chất lượng rượu bên trong để đánh giá.
Vào năm 300 trước Công Nguyên, “Burdigala” là tên gọi đầu tiên của vùng Bordeaux. Vùng đất này được thống trị bởi các bộ tộc Celt, thuộc thời kỳ đồ sắt và thời kỳ La Mã ở châu Âu. Bordeaux được xem là thủ phủ của vùng Aquitania, cũng là một thành phố quan trọng đối với nền kinh tế La Mã và Rome. Sở dĩ quan trọng vì nơi đây tập trung rất nhiều quặng thiếc lớn. Quân đội La Mã đến đây để khai thác cạn kiệt nguồn quặng, chế tạo vũ khí và áo giáp. Vậy nên cảng biển ở Bordeaux không dùng cho thương mại mà chỉ để phục vụ cho mục đích quân sự mà thôi.
Từ vùng Graves, việc trồng cây nho mở rộng đến vùng Libournais. Trong thời gian này, vang Clairet có đặc quyền ưu tiên hơn vang các vùng Bergerac, Cahors và Gaillac. Đến thế kỷ XIV, Đức giáo hoàng Pope Clement V phát triển rượu vang của vùng Graves do yêu cầu làm rượu vang gửi về La Mã để làm lễ trong nhà thờ. Năm 1453, Bordeaux chính thức sát nhập vào nước Pháp.
Năm 1599, người Hà Lan đến vùng Medoc, thuộc Bordeaux, làm thủy lợi. Họ làm thủy lợi với hai mục đích: hút bùn ở cửa sông Medoc để tàu thuyền có thể ra vào dễ dàng và mở rộng diện tích đất nông nghiệp. Trong lúc người Hà Lan thực hiện công việc của mình thì người Pháp không thể tiếp tục trả tiền do hết ngân sách. Để có tiền trả nợ, người Pháp kêu gọi đầu tư, giao thương, đồng thời bán đất giá rẻ cho những nước châu Âu lân cận như Đức, Đan Mạch, Hà Lan, Na Uy… Ngẫu nhiên, Bordeaux biết đến sô-cô-la, rượu Gin của người Hà Lan, bia của người Đức, đôi khi còn có các loại trà từ Trung Quốc và café của các tàu thương nhân khác mang đến. Chính người Hà Lan đã phát triển rượu vang trắng – ngọt của vùng Bordeaux bằng cách dạy cho dân địa phương biết cách làm rượu vang từ nho chín theo cách làm của người Hungary.
Sở dĩ người Anh thích Bordeaux vì nó có màu sắc khá đẹp do được ủ trong thùng gỗ sồi. Đáp ứng nhu cầu đó, người Pháp ào ạt ủ rượu trong những thùng sồi siêu lớn với dung tích 900 lít (rượu làm theo phương pháp ủ này có tên chung là “Clairet”). Nhưng việc ủ trong những thùng sồi lớn như vậy không giúp có thêm hương vị hơn. Vì vậy khái niệm ủ rượu trong những thùng gỗ sồi 220 lít nhỏ bắt đầu xuất hiện bởi gia đình Pontac Lynch, nhằm cạnh tranh với vang Clairet. Bạn thấy đấy, những nhà làm rượu vang Bordeaux đã chuyển từ xu hướng chú trọng số lượng sang chất lượng, dẫn đến làn sóng rượu vang cao cấp ra đời, vườn nho ở Medoc – Bordeaux mở rộng. Từ may mắn dẫn đến may nắm, trong khi hút bùn người Hà Lan còn phát hiện ở dưới lớp bùn là một lớp đất đá phiến. Ngay lập tức, vua của những giống nho đỏ – Cabernet Sauvignon được mang đến trồng ở Medoc. Đồng thời việc sử dụng than đá của người Anh đã làm cho chai thủy tinh trở nên tốt hơn nên người ta không vận chuyển vang bằng thùng gỗ nữa, thay vào đó rượu được đóng vào các chai khá tiện lợi.
Phân hạng rượu vang Pháp vùng Bordeaux
Vùng Bordeaux có 2 phân hạng rượu vang chính: Vin de Pays de L’Atlantique và hệ thống AOC. Ngày nay các phân hạng này, được hiểu là phân loại về vị trí địa lý của các ruộng nho và các yêu cầu về quy chuẩn làm rượu trên từng ruộng nho đó chứ không nên hiểu theo nghĩa thứ tự xếp hạng.
1. Vin de Pays de L’Atlantique
Đây là phân hạng đại diện cho phần lớn các loại vang thông dụng của vùng Bordeaux. Người ta tính được tổng sản lượng khoảng 4 triệu lít/năm, trong đó vang đỏ chiếm 62% và vang trắng chiếm 38%. Những chai rượu có phân hạng Vin de Pays de L’Atlantique rất hiếm khi xuất hiện ở Việt Nam vì đa phần người ta chủ yếu sản xuất và tiêu thụ trong nước Pháp.
Hệ thống phân hạng AOC bao gồm vang đỏ và vang trắng, được phân chia thành 5 loại:
– AOC Bordeaux
– AOC Bordeaux Superieur
Bước đầu bạn hãy tìm hiểu về các phân hạng chi tiết của AOC Bordeaux và AOC Bordeaux Superieur trước. Các phân hạng còn lại sẽ được giới thiệu trong phần tiếp theo, khi bạn bước vào cụ thể từng vùng nhỏ của Bordeaux.
Trên 46.200 hecta vườn nho, người ta sản xuất vang AOC Bordeaux với sản lượng đạt 223 triệu lít/năm. Các vườn nho trồng chủ yếu giống nho đỏ Merlot và Cabernet Sauvignon. Rượu vang thường có mùi trái cây, rất ít mùi gỗ sồi và có tuổi thọ ngắn.
Trên 6.500 hecta vườn nho, người ta sản xuất vang AOC Sec Bordeaux với sản lượng đạt 38 triệu lít/năm. Các vườn nho trồng chủ yếu giống nho trắng Sauvignon Blanc và Semillon. Rượu vang thường có lượng đường cặn dưới 4 gram/lít.
Giống nho được trồng chủ yếu trên các vườn nho sản xuất vang AOC Moelleux Bordeaux cũng là Sauvignon Blanc và Semillon. Những chai rượu này thường có lượng đường cặn trong khoảng 12 – 45 gram/lít.
Trên 4.725 hecta vườn nho, người ta sản xuất vang AOC Rosé Bordeaux với sản lượng đạt 17 triệu lít/năm. Các vườn nho trồng chủ yếu giống nho đỏ Cabernet Sauvignon, Merlot và Cabernet Franc. Rượu vang thường có màu đậm hơn, vị ít ngọt hơn và có màu hồng đậm nhất trong các loại vang hồng so với các vùng khác.
Sản lượng trung bình của 925 hecta vườn nho AOC Bordeaux Clairet đạt khoảng 5 triệu lít/năm. Vang được ủ trong thùng gỗ sồi dung tích 900 lít là điều khác biệt của những chai rượu này.
Những chai vang mang phân hạng AOC Cremant de Bordeaux đạt sản lượng trung bình khoảng 920.000 lít/năm.
Những vườn nho được quy định phân hạng AOC Bordeaux Superieur được trồng để sản xuất cả vang đỏ lẫn vang trắng: 10.000 hecta nho đỏ với sản lượng 45 triệu lít/năm, 60 hecta nho trắng với sản lượng 170.000 lít/năm. Rượu được lên men ở nhiệt độ thấp, thời gian ủ tối thiểu 9 tháng và mạnh mẽ hơn rượu Bordeaux bình thường. Hương vị vang chủ yếu là mùi trái cây, có ít mùi gỗ sồi. Rượu vang mang phân hạng trên có tuổi thọ cao, có thể để tới 10 năm trong điều kiện bảo quản tốt.
Rượu vang Lucas – LucasFineWine