6 Chiếc Mũ Tư Duy

“Sáu chiếc mũ tư duy” là một kỹ thuật có tác động rất mạnh mẽ do Edward de Bono tạo ra. Kỹ thuật này được sử dụng để xem xét các quyết định từ nhiều góc độ, giúp bạn tư duy khác biệt và có được cái nhìn toàn diện về một tình huống.

Nhiều người thành đạt tư duy từ một quan điểm tích cực và lý trí. Tuy nhiên, nếu họ không xem xét vấn đề từ một quan điểm xúc cảm, sáng tạo hay tiêu cực, họ có thể đánh giá thấp những cản trở đối với các kế hoạch, thất bại trong việc tạo ra những bước đột phá sáng tạo, và bỏ qua tầm quan trọng của các kế hoạch bất ngờ.

Ngược lại, những người bi quan có thể quá thủ thế, trong khi những người cảm tính có thể không xem xét các quyết định một cách bình tĩnh và lý trí.

Mỗi “chiếc mũ tư duy” là một phong cách tư duy khác nhau và kỹ thuật “sáu chiếc mũ tư duy” sẽ giúp bạn kiểm điểm các vấn đề từ nhiều góc độ, cho phép đưa ra những quyết định kết hợp được với tham vọng, tính hiệu quả, sự nhạy cảm và sự sáng tạo.

Các nhà quản lý nên chọn từng chiếc mũ khác nhau cho tình huống và các ưu tiên của bạn. 1. Mũ trắng. Tập trung vào những dữ kiện có sẵn. Xem xét các thông tin bạn có và xem bạn có thể học được gì từ đó. Tìm ra những lỗ hổng kiến thức, thử lấp chúng hay xem xét chúng bằng cách phân tích những xu hướng đã qua và ngoại suy theo dữ liệu.

2. Mũ đỏ. Xem xét các vấn đề bằng cách sử dụng trực giác, tình cảm, và phản ứng mạnh mẽ. Thử tư duy xem những người khác phản ứng cảm tính như thế nào, và cố hiểu được phản ứng của những người không biết lỹ lẽ của bạn.

4. Mũ vàng. Đòi hỏi tư duy tích cực và lạc quan, điều này giúp bạn nhìn thấy các lợi ích của một quyết định. Nó giúp bạn vẫn tiếp tục bước tới khi mọi thứ trở nên khó khăn.

5. Mũ xanh lá cây. Bao gồm việc phát triển những giải pháp sáng tạo. Đây là một kiểu tư duy tự do mà trong đó có rất ít phê phán đối với các ý tưởng.

6. Mũ xanh da trời. Nhấn mạnh việc kiểm soát quy trình, và được những người chủ trì cuộc họp thể hiện. Khi đã hết ý tưởng, sử dụng tư duy kiểu mũ xanh có thể có ích, vì phương pháp sáng tạo này có thể kích thích việc tạo ra những ý tưởng mới.

“6 Chiếc Mũ Tư Duy”

“6 chiếc mũ tư duy” là một công cụ trợ giúp tư duy được TS. Edward de Bono phát kiến năm 1980 và giới thiệu trong cuốn “6 Thinking Hats” năm 1985. Đây là một phương pháp hiệu quả, giúp bạn đánh giá sự việc từ nhiều góc nhìn để đưa ra quyết định tốt hơn.

Phương pháp này đã được phát triển và giảng dạy ở nhiều nơi trên thế giới. Nhiều tổ chức lớn như là IBM, Federal Express, Brtish Airways, Pepsi, Polaroid, Prudential, Dupont, …cũng dùng phương pháp này.

Đặc điểm của 6 chiếc mũ

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

– Chúng ta có những thông tin gì về vấn đề này?

– Chúng ta thiếu mất những thông tin, dữ kiện nào?

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

– Cảm giác của tôi ngay lúc này là gì?

– Trực giác của tôi mách bảo điều gì về vấn đề này?

– Tôi thích hay không thích vấn đề này?

Nhiều người thành đạt đã quen với việc suy nghĩ một cách lạc quan. Do vậy, họ có thể sẽ không dự kiến hết được những vấn đề có thể phát sinh nên không có sự chuẩn bị chu đáo. Phương pháp tư duy “Mũ đen” sẽ giúp họ tránh được điều này.

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

– Những rắc rối, nguy hiểm nào có thể xảy ra?

– Những khó khăn nào có thể phát sinh khi tiến hành làm điều này?

– Những nguy cơ nào đang tiềm ẩn?

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

– Những lợi ích khi chúng ta tiến hành dự án này là gì?

– Đâu là mặt tích cực của vấn đề này?

– Liệu vấn đề này có khả năng thực hiện được không?

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

– Có những cách thức khác để thực hiện điều này không?

– Chúng ta có thể làm gì khác trong trường hợp này?

– Những lợi ích khi chúng ta tiến hành dự án này là gì?

– Đâu là mặt tích cực của vấn đề này?

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

Cuối cùng, tập hợp mọi ý kiến, tóm tắt, kết luận và ra kế hoạch.

– Chúng ta có thể bắt đầu hành động chưa?

– Chúng ta có cần thêm thời gian và thông tin để giải quyết vấn đề này?

Ứng dụng phương pháp “6 chiếc mũ tư duy” để làm gì?

– Kích thích suy nghĩ song song.- Kích thích suy nghĩ toàn diện.- Tách riêng cá tính (như là bản ngã, các thành kiến …) và chất lượng.- Đào tạo về sáng tạo, điều phối cuộc họp, quản lý cuộc họp.- Tăng năng suất làm việc và trao đổi trong nhóm.- Cải tiến sản phẩm và quá trình quản lý dự án.

– Phát triển tư duy phân tích, và ra quyết định.

Một cách tiến hành phương pháp “6 chiếc mũ tư duy”

Mọi người trong nhóm làm việc sẽ cùng tham gia góp ý – tùy theo tính chất cuả ý đó mà người đó (hay người trưởng nhóm) sẽ đề nghị đội mũ màu gì. Người trưỏng nhóm sẽ lần lược chia thời gian tập trung ý cho mỗi mũ màu… Tuy nhiên, một số trường hợp đặc biệt nếu cần bất kì thành viên nào cũng có thể đề nghị góp thêm ý vào cho 1 mũ màu nào đó (tuy vậy phải giữ đủ thời lượng cho mỗi mũ màu).

– Dùng mũ đen để viết các đánh giá và các lưu ý.

Mũ đỏ cho phép người suy nghĩ đặt xuống các trực cảm mà không cần bào chữa.

Mũ xanh da trời là sự nhìn lại các bước trên hoặc là quá trình điều khiển. Nó sẽ không nhìn đến đối tượng mà là nghĩ về đối tượng (thí dụ như ý kiến “đội cho tôi cái mũ xanh lá cây, tôi cảm giác rằng có thể làm được nhiều hơn về cái mũ xanh này”).

Thí dụ trao đổi vấn đề “Học sinh nói chuyện trong lớp”

Dùng phương pháp 6 chiếc mũ để cho các học sinh nhìn vào vấn đề ở các góc cạnh khác nhau. Có thể dùng 6 phấn màu khác nhau để ra hiệu (thay cho mũ). Học sinh chủ động cho ý kiến và giáo viên sẽ điều khiển toàn buổi qua các bước như sau:

– Các học sinh nói chuyện trong khi cô giáo đang nói.

– Có sự ồn ào làm cho các học sinh khác bị xao lãng hoặc không nghe đươc cô giáo nói gì.

– Học sinh không biết làm gì sau khi cô giáo đã hướng dẫn cách thức.

– Nhiều học sinh bực mình hay không muốn học nữa.

– Cô giáo cảm giác bị xúc phạm.

– Các học sinh nản chí vì không nghe được hướng dẫn của cô và ý kiến phát biểu của các bạn.

– Người nói chuyện trong lớp được vui vẻ trò chuyện.

– Buổi học bị làm tổn thương.

– Nhiều người bị xúc phạm rằng những người nghe không bất cần đến những gì được nói.

– Mất trật tự trong lớp.

– Mọi người được nói những gì họ nghĩ.

– Mọi người không phải đợi tới lượt cuả mình để nói nên sẽ không bị quên cái gì mình muốn nói.

– Không chỉ những học sinh giỏi mới được nói.

– Cô giáo sẽ nhận thức hơn về “thời lượng” mà cô nói.

– Cô giáo sẽ cố gắng tác động qua lại (để ý cho phép nhiều đối tượng tham gia) với nhiều học sinh không chỉ với các học sinh khá, giỏi.

– Học sinh sẽ phải làm việc để không phải phát biểu linh tinh. Học sinh sẽ tự hỏi: “Điều muốn nói có liên hệ đến bài học hay không?” và “Có cần để chia sẻ ý kiến với các bạn khác hay không?”. Sẽ cần thêm bàn thảo làm sao học sinh vượt qua khó khăn này!

– Học sinh sẽ suy nghĩ rằng có nên phá giờ dạy và sự học cuả người khác hay không?

– Sẽ giữ bản tường trình này lại làm tài liệu sau này xem xét có tiến bộ hay không?

– Cô giáo rút kinh nghiệm rằng cần phải giới hạn thời gian dùng để nói.

– Cô giáo cần tham gia bàn luận với tất cả học sinh và cần phải ưu tiên hơn đến những học sinh ít khi tham gia phát biểu hay là các học sinh chỉ thụ động im lặng chờ được gọi trả lời.

– Cô giáo cần để học sinh có thời gian suy nghĩ trước khi họ tham gia vào bàn luận. Thì giờ cho học sinh suy nghĩ trong buổi học quan trọng rất cần thiết.

– Học sinh hiểu rằng “nói chuyện làm ồn trong lớp” sẽ làm cho các học sinh khác bị ảnh hưởng và bực mình.

– Học sinh hiểu rằng chỉ cần cười giỡn trong một tí thì cũng đủ phá hỏng giờ dạy của cô và sự học cuả người khác.

– Học sinh ý thức rằng nói bất kì lúc nào mình muốn là hành động thiếu kỷ luật với chính những giá trị kiến thức cuả bản thân.

– Học sinh và giáo viên cần xem lại đề tài này để kiểm xem có tiến bộ hay không.

Chúng ta thấy rằng, với kỹ thuật 6 chiếc mũ tư duy, mọi người sẽ cùng tập trung giải quyết vấn đề từ cùng một góc nhìn do đó sẽ không xảy ra xung đột do những quan điểm khác nhau. Ngoài ra, một vấn đề sẽ được xem xét từ nhiều khía cạnh trước khi được quyết định, điều này sẽ giúp chúng ta có các quyết định hiệu quả và đúng đắn.

Hy vọng các thầy cô sẽ nắm vững và phát huy tác dụng của phương pháp “6 chiếc mũ tư duy” trong giáo dục cũng như trong cuộc sống.

6 Chiếc Mũ Tư Duy: Công Cụ Tư Duy Mà Ai Cũng Nên Biết

“6 chiếc mũ tư duy” là một phương pháp hỗ trợ tư duy được Tiến sỹ Edward de Bono phát triển lần đầu năm 1980 và được giới thiệu trong cuốn sách “6 Thinkings Hats” xuất bản năm 1985. Đây là một công cụ tư duy có tác dụng giúp bạn đánh giá sự việc từ nhiều góc nhìn để đưa ra quyết định tốt hơn.

Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là gì?

Một số câu hỏi có thể sử dụng trong tư duy mũ trắng:

6 chiếc mũ trong phương pháp tư duy của Edward de Bono. (Ảnh: Internet)

– Chúng ta đã có những thông tin gì về vấn đề này?

Một số câu hỏi có thể sử dụng:

– Chúng ta đang còn thiếu những thông tin, dữ kiện nào? Làm sao để có được chúng?

Mang hình ảnh của lửa đang cháy trong lò, con tim, dòng máu nóng, sự ấm áp. Khi tưởng tượng đang đội chiếc mũ đỏ, chúng ta chỉ cần đưa ra các giải thích, lý lẽ của bản thân về vấn đề đang giải quyết dựa trên trực giác, cảm xúc mà không cần chứng minh logic. Chỉ cần đưa ra các suy nghĩ trong đầu, không phải giải thích. Khi đội “Mũ đỏ”, bạn sẽ đánh giá vấn đề dựa trên trực giác và cảm xúc. Đồng thời, cố gắng đoán biết cảm xúc của người khác thông qua những phản ứng của họ và cố gắng hiểu được những phản ứng tự nhiên của những người không hiểu rõ lập luận của bạn.

– Cảm giác của tôi ngay lúc này là gì?

– Trực giác của tôi mách bảo điều gì về vấn đề này?

– Tôi thích hay không thích vấn đề này?

Một số câu hỏi sử dụng trong tư duy mũ đen:

Mang hình ảnh của đêm tối, đất bùn. Khi đội mũ đen ta sẽ liên tưởng đến các điểm yếu, các lỗi sai, sự bất hợp lý, sự thất bại, sự phản đối, thái đội bi quan. Vai trò của chiếc mũ đen là giúp chỉ ra những điểm yếu trong quá trình suy nghĩ của chúng ta hoặc tượng trưng cho “sự thận trọng” giúp chỉ ra các lỗi, các điểm cần lưu ý, các mặt yếu kém, bất lợi của vấn đề hay dự án đang tranh cãi. Chiếc mũ đen đóng vai trò hết sức quan trọng, nó đảm bảo của chúng ta tránh được các rủi ro, nó ngăn chúng ta làm điều sai, bất hợp pháp hay nguy hiểm. Khi đội “Mũ đen”, bạn cần đánh giá vấn đề theo góc nhìn tiêu cực, cẩn trọng và e dè. Nhìn nhận sự việc theo cách này sẽ giúp bạn loại bỏ những điểm yếu trong kế hoạch hoặc quá trình tiến hành công việc, qua đó điều chỉnh cách giải quyết hoặc chuẩn bị kế hoạch dự phòng cho những vấn đề có thể nảy sinh ngoài dự kiến.

Nhiều người thành đạt đã quen với việc suy nghĩ một cách lạc quan. Tuy nhiên, điều đó sẽ khiến họ không dự kiến hết được những vấn đề có thể phát sinh nên thường không có sự chuẩn bị chu đáo. Phương pháp tư duy “mũ đen” sẽ giúp họ tránh được điều này.

– Những rắc rối, nguy hiểm nào có thể xảy ra?

– Những khó khăn nào có thể phát sinh khi tiến hành làm điều này?

Câu hỏi áp dụng:

– Những nguy cơ nào đang tiềm ẩn?

Là hình ảnh tượng trưng của ánh nắng mặt trời, sự lạc quan, các giá trị và lợi ích. Khi tưởng tượng đang đội chiếc mũ vàng, bạn sẽ đưa ra các ý kiến lạc quan có tính logic, các mặt tích cực, các lợi ích của vấn đề, mức độ khả thi của dự án hay vấn đề. Khi đội “mũ vàng”, bạn sẽ suy nghĩ một cách tích cực. Sự lạc quan sẽ giúp bạn thấy hết được những lợi ích và cơ hội mà quyết định của bạn mang lại. Tư duy mũ vàng giúp bạn có thêm nghị lực để tiếp tục cố gắng khi công việc vấp phải khó khăn, trở ngại.

– Những lợi ích khi chúng ta tiến hành dự án này là gì?

Một số câu hỏi có thể áp dụng:

– Liệu vấn đề này có khả năng thực hiện được không?

– Có những cách thức khác để thực hiện điều này không?

– Chúng ta có thể làm gì khác trong trường hợp này?

– Những lợi ích khi chúng ta tiến hành dự án này là gì?

Một số câu hỏi áp dụng:

– Đâu là mặt tích cực của vấn đề này?

Ý nghĩa của mũ xanh dương là hãy nhìn bầu trời xanh lồng lộng bằng con mắt bao quát. Mũ xanh dương sẽ có chức năng giống như nhạc trưởng, nó sẽ tổ chức các chiếc mũ khác – tổ chức tư duy. Nó sẽ kiểm soát tiến trình tư duy. Đây là chiếc mũ mà người chủ tọa sẽ đội để kiểm soát tiến trình cuộc họp. Khi gặp khó khăn do bế tắc về ý tưởng, người đội mũ xanh dương linh hoạt điều chỉnh cách tư duy của mọi người dự họp sang hướng “mũ xanh lá cây”. Còn khi cần lập kế hoạch dự phòng, chủ tọa sẽ yêu cầu mọi người tư duy theo cách “mũ đen”.

– Cuối cùng, tập hợp mọi ý kiến, tóm tắt, kết luận và ra kế hoạch.

– Chúng ta có thể bắt đầu hành động chưa?

– Chúng ta có cần thêm thời gian? Cần thêm thông tin gì để giải quyết vấn đề?

Các bước tiến hành 6 chiếc mũ tư duy

Mọi người trong nhóm làm việc sẽ cùng tham gia góp ý để giải quyết vấn đề. Tùy theo tính chất của vấn đề mà người đó (hay người trưởng nhóm) sẽ đề nghị đội mũ màu gì. Người chủ trì sẽ lần lượt chia thời gian tập trung ý cho mỗi mũ màu. Tuy nhiên, một số trường hợp đặc biệt nếu cần bất kì thành viên nào cũng có thể đề nghị góp thêm ý vào cho 1 mũ màu nào đó (tuy vậy vẫn phải giữ đủ thời lượng cho mỗi mũ màu).

Bước 1 (Mũ trắng): Tất cả các ý kiến đóng góp vào chỉ chứa sự thật, bằng chứng hay dữ kiện, thông tin. Đội mũ này tức là: “Hãy cởi bỏ mọi thành kiến, mọi tranh cãi, cởi bỏ mọi dự định và hãy tập trung nhìn vào cơ sở dữ liệu”.

Bước 2 (Mũ xanh lá cây): Tạo ra các ý kiến làm sao để giải quyết. Các sáng tạo, các cách thức khác nhau, các kế hoạch, các sự thay đổi.

Bước 3: Đánh giá các ý kiến

– Dùng mũ xanh lá cây để đánh giá các giá trị cuả các ý kiến đã đưa ra.

– Đội mũ đen để viết các đánh giá và các lưu ý.

– Mũ đen là mũ có giá trị nhất. Nó có tác dụng để chỉ ra tại sao các đề nghị hay ý kiến không thích hợp (hay không hoạt động được) cùng với các dữ kiện, với kinh nghiệm sẵn có, với hệ thống đang hoạt động, hoặc với chế độ đang được theo. Mũ đen là khi ta tính đến sự hợp lý.

Bước 4 (Mũ đỏ): Viết ra hoặc bày tỏ các phản ứng, trực giác tự nhiên và các cảm giác. Mũ đỏ cho phép người suy nghĩ đặt xuống các trực cảm mà không cần bào chữa.

Bước 5 (Mũ xanh da trời): Tổng kết và kết thúc buổi làm việc

– Mũ xanh da trời là sự nhìn lại các bước trên hoặc là quá trình điều khiển. Nó sẽ không nhìn đến đối tượng mà là nghĩ về đối tượng (thí dụ như ý kiến “đội cho tôi cái mũ xanh lá cây, tôi cảm giác rằng có thể làm được nhiều hơn về cái mũ xanh này”).

Lưu ý: các bước trên không hoàn toàn nhất thiết phải theo đúng thứ tự như nêu trên mà có thể thay đổi linh hoạt tùy vào từng trường hợp.

Cuốn sách về 6 chiếc mũ tư duy. (Ảnh: Internet)

Ưu và nhược điểm của phương pháp tư duy 6 chiếc mũ

Phương pháp tư duy “6 chiếc mũ” cho phép chúng ta đơn giản hóa lối tư duy, mọi người chỉ xem xét một khía cạnh tại một thời điểm, nhờ đó hướng đưa tư duy của mọi người cùng hướng về một phía, tránh sự tranh cãi và hao phí sức lực của nhau. Đây là một phương pháp đơn giản mà đem lại hiệu quả to lớn: không những tìm được cách giải quyết vấn đề hiệu quả nhất trong một thời gian ngắn, mà còn không ảnh hưởng đến cái tôi của mỗi người.

6 Chiếc Mũ Tư Duy: Ví Dụ Và Ứng Dụng

Chiếc mũ màu trắng (Objective) Chiếc mũ màu đỏ (Emotions)

Chiếc mũ màu đỏ đại diện cho tư duy về mặt cảm tính. Người đội chiếc mũ màu đỏ sẽ đưa ra các phát biểu dựa trên trực giác mà không cần nêu dẫn chứng cụ thể hay giải thích nào, chẳng hạn như “ngày mai trời sẽ mưa” hay “doanh số tháng sau sẽ tăng.”

Chiếc mũ màu đen (Sombre and Serious)

Chiếc mũ màu đen đại diện cho lối tư duy cẩn trọng. Khi một đề xuất được đưa ra, người đội chiếc mũ màu đen sẽ nghiên cứu và đưa ra mức độ rủi ro,  hạn chế cũng như điểm yếu có thể gặp phải của đề xuất.

Chiếc mũ màu vàng (Positive)

Ngược lại với chiếc mũ màu đen, người đội chiếc mũ màu vàng đại diện cho lối tư duy tích cực. Họ thường là những người sẽ đem lại hi vọng, đưa ra các suy nghĩ lạc quan, có lợi cho công ty như “số lượng tiêu thụ trong tháng tới sẽ tăng” “đề xuất này nhất định sẽ thành công.”

Chiếc mũ màu xanh lá (Growth)

Chiếc mũ màu xanh lá đại diện cho lối tư duy sáng tạo. Người đội chiếc mũ màu xanh lá sẽ vận dụng óc sáng tạo để đưa ra các phát minh, ý tưởng đề xuất mới.

Chiếc mũ màu xanh dương (Control)

Chiếc mũ màu xanh dương là chiếc mũ quan trọng nhất, đại diện cho lối tư duy quản lý. Người đội chiếc mũ màu xanh sẽ tiếp nhận, phân tích các phát biểu được nêu và đưa ra quyết định cuối cùng. Ngoài ra, họ cũng là những người sẽ đảm bảo kỷ luật và tính thống nhất của tổ chức, công ty.

Tài liệu tham khảo về 6 chiếc mũ tư duy:

Quy trình 4 bước giải quyết vấn đề

Airfocus: Six Thinking Hats

6 Chiếc Mũ Tư Duy: Phương Pháp Xem Xét Quyết Định Từ Mọi Quan Điểm

Nếu bạn lạc quan bẩm sinh, thì rất có thể không phải lúc nào bạn cũng cân nhắc đến những mặt trái tiềm ẩn của vấn đề. Tương tự, nếu bạn thận trọng hoặc không thích chơi trò may rủi, bạn có thể không dám trải nghiệm các cơ hội tiềm ẩn mang đến lợi ích lớn cho bản thân. Và thông thường, để đưa ra một quyết định đúng đắn nhất, bạn cần phải thay đổi cách bạn suy nghĩ về vấn đề và dành thời gian xem xét chúng từ nhiều góc độ khác nhau.

Giới thiệu về phương pháp “6 chiếc mũ tư duy”

Những cuộc họp hay gặp mặt của bạn có đạt được hiệu quả như mong muốn, được tổ chức một cách hiệu quả? Hay chỉ đến gặp nhau cho đủ quân số, liệt kê các đầu việc rồi đi về?

Có rất nhiều cách giúp bạn cải thiện chất lượng của những buổi teamwork như vậy, và 6 chiếc mũ tư duy chính là xu hướng giải quyết công việc, những công cụ đắc lực giúp bạn xóa tan “nỗi khổ” xem xét quyết định khi làm việc nhóm ấy.

Mỗi chiếc mũ đại diện cho một cách tiếp cận khác nhau. Các thành viên lần lượt đội chiếc lên và thể hiện suy nghĩ bản thân. Có tổng cộng sáu chiếc mũ với sáu màu khác nhau: trắng, đỏ, vàng, đen, xanh lá cây và xanh da trời với những ý nghĩa khác nhau.

Mũ trắng: Tượng trưng cho những dữ liệu, số liệu chính xác, các thông tin mang tính khách quan. Với chiếc mũ tư duy này, bạn tập trung vào dữ liệu có sẵn, xem xét thông tin bạn có, phân tích các kết quả trong quá khứ và những điều rút ra từ chúng. Chiếc mũ trắng còn giúp chúng ta giữ vai trò trung lập. Nó miêu tả những gì đang diễn ra xung quanh vấn đề đang cần bàn bạc, hay nói cách khác, chiếc mũ trắng nêu ra những vấn đề cần giải quyết và trình bày phương pháp cần thiết để xử lý chúng.

Mũ đỏ: Là chiếc mũ biểu tượng cho ngọn lửa của cảm xúc và cảm giác. Trong công việc và giải quyết vấn đề, chúng ta không được phép để cho cảm xúc chen vào, nhưng nó vẫn ở đó. Chiếc mũ đỏ cho chúng ta cơ hội để thoải mái bộc lộ những dự cảm và linh cảm. Ví dụ như, hãy nghĩ xem người khác sẽ phản ứng như thế nào khi đối diện với quyết định của bạn. Liệu họ có dễ dàng chấp nhận, hay là phản bác gay gắt lại ngay?

Mũ đen: Mang hình ảnh của đêm tối, đất bùn, đây là chiếc mũ được sử dụng nhiều nhất. Chính vì vậy tác giả và những người từng sử dụng phương pháp này đều thống nhất đây là chiếc mũ quan trọng nhất. Khi đội chiếc mũ đen, chúng ta đang khép mình vào thế cảnh giác và thận trọng. Nó phát ra tín hiệu cảnh báo những mặt yếu kém, bất lợi của một vấn đề, và chúng ta, những người đang đối mặt với vấn đề cần phải cẩn trọng. Dựa trên tư duy phê phán này, bạn sẽ hạn chế được tối đa sai lầm khi xem xét quyết định.

Mũ vàng: Đối lập hoàn toàn với chiếc mũ đen, màu vàng tượng trưng cho ánh sáng của mặt trời, mang lại sự tích cực và lạc quan. Chiếc mũ vàng giúp ta nhận định được những giá trị đẹp đẽ, lợi ích của vấn đề, từ đó có thêm động lực phát triển.

Mũ xanh lá cây: Mũ xanh lá tượng trưng cho sự sáng tạo. Đây là nơi bạn phát triển các giải pháp sáng tạo cho một vấn đề. Đó là một lối suy nghĩ tự do, trong đó có rất ít sự chỉ trích về ý tưởng. (Bạn có thể khám phá một loạt các công cụ sáng tạo để giúp bạn.)

Mũ xanh dương: mũ này đại diện cho việc kiểm soát quá trình. Ví dụ, đó là chiếc mũ được đội bởi những người chủ trì cuộc họp. Khi gặp khó khăn vì các ý tưởng đang cạn kiệt, họ có thể hướng hoạt động vào tư duy Mũ xanh. Khi cần đến các kế hoạch dự phòng, họ sẽ yêu cầu Mũ đen suy nghĩ.

Các bước tiến hành 6 chiếc mũ tư duy khi xem xét quyết định

Nguyên tắc: Hãy lần lượt đội 6 chiếc mũ để đánh giá vấn đề. Mỗi lần đội mũ tức là người đội sẽ chuyển sang một cách tư duy mới, trùng với màu chiếc mũ. Bên cạnh đó, phải đảm bảo rằng trong một cuộc họp, mọi người đều được trải nghiệm đủ 6 chiếc mũ, 6 cách tư duy.

Bước 1 (Mũ trắng): Tất cả các ý kiến đóng góp vào chỉ chứa sự thật, bằng chứng hay dữ kiện, thông tin. Đội mũ này tức là: “Hãy cởi bỏ mọi thành kiến, mọi tranh cãi, cởi bỏ mọi dự định và hãy tập trung nhìn vào cơ sở dữ liệu”.

Bước 2 (Mũ xanh lá cây): Tạo ra các ý kiến làm sao để giải quyết. Các sáng tạo, các cách thức khác nhau, các kế hoạch, các sự thay đổi.

Bước 3: Đánh giá các ý kiến

– Dùng mũ xanh lá cây để đánh giá các giá trị của các ý kiến đã đưa ra.

– Đội mũ đen để viết các đánh giá và các lưu ý.

– Mũ đen là mũ có giá trị nhất. Nó có tác dụng để chỉ ra tại sao các đề nghị hay ý kiến không thích hợp (hay không hoạt động được) cùng với các dữ kiện, với kinh nghiệm sẵn có, với hệ thống đang hoạt động, hoặc với chế độ đang được theo. Mũ đen là khi ta tính đến sự hợp lý.

Bước 4 (Mũ đỏ): Viết ra hoặc bày tỏ các phản ứng, trực giác tự nhiên và các cảm giác. Mũ đỏ cho phép người suy nghĩ đặt xuống các trực cảm mà không cần bào chữa.

Bước 5 (Mũ xanh da trời): Tổng kết và kết thúc buổi làm việc

– Mũ xanh da trời là sự nhìn lại các bước trên hoặc là quá trình điều khiển. Nó sẽ không nhìn đến đối tượng mà là nghĩ về đối tượng (thí dụ như ý kiến “đội cho tôi cái mũ xanh lá cây, tôi cảm giác rằng có thể làm được nhiều hơn về cái mũ xanh này”).

Lưu ý: các bước trên không hoàn toàn nhất thiết phải theo đúng thứ tự như nêu trên mà có thể thay đổi linh hoạt tùy vào từng trường hợp.

Ưu và nhược điểm của phương pháp tư duy 6 chiếc mũ

Ưu điểm

Đơn giản hóa lối tư duy, mọi người chỉ xem xét một khía cạnh tại một thời điểm, nhờ đó hướng đưa tư duy của mọi người cùng hướng về một phía, tránh sự tranh cãi và hao phí sức lực của nhau.

Đem lại hiệu quả to lớn khi không chỉ tìm được cách giải quyết vấn đề hiệu quả nhất trong một thời gian ngắn, mà còn không ảnh hưởng đến cái tôi của mỗi người.

Nhược điểm

Trong một số trường hợp, điều hành cuộc họp theo phương pháp 6 chiếc mũ tư duy có thể gây ra gượng gạo.

Chỉ phù hợp với trường hợp cần giải quyết vấn đề hệ trọng, cần tham khảo ý kiến của nhiều người. Những cuộc họp ngắn, không có nhiều thời gian cần xem xét phương pháp này có thật sự phù hợp hay không.

PROPZY Việt Nam Tuyển Dụng Các Vị Trí Lương Cao

Sau hơn 5 năm hình thành và phát triển, PROPZY đã và đang giúp quá trình kết nối hàng triệu khách hàng dễ dàng hơn bao giờ hết. Sở hữu 200 nhân sự, làm việc tại 6 trung tâm giao dịch tại chúng tôi và Hà Nội, cùng với lợi thế về công nghệ và giải pháp hữu ích, PROPZY đang đẩy nhanh tốc độ hiện thực hóa mục tiêu mở rộng thương hiệu tại khu vực Đông Nam Á và Việt Nam.

Tham khảo ngay các cơ hội việc làm hấp dẫn đến từ PROPZY Việt Nam!

Báo chí nói gì về JobHopin? Kevin Tùng Nguyễn – Under 30 Forbes châu Á 2023: Chuyên gia về tối ưu hóa nguồn lực và các mối quan hệ, gọi hơn 3 triệu USD chỉ sau 3 năm startup Từ chuyện JobHopin từ bỏ nhóm lao động “cổ xanh” đến sai lầm của hầu hết startup Việt khi muốn “chiều lòng” khách hàng số đông Xu hướng tuyển dụng mới nhất ở Việt Nam JobHopin Team