Văn hóa xã hội Việt và Mỹ nói chung là khác nhau 180 độ, có những nét khác nhau lớn đến nỗi chúng ta khó chấp nhận, nhưng cũng có những nét chúng ta nên hiểu, nên biết để mở rộng tầm nhìn và hoà đồng dễ hơn vào môi trường sống mới. Do đó cách nhanh nhất để hòa nhập và vượt qua cú shock văn hóa trong môi trường học tập mới chính là trang bị cho mình những kiến thức cần thiết về văn hóa, xã hội và con người nước bạn.
Mỹ là quốc gia đông dân và đa dạng về chủng tộc. Thật khó để có thể miêu tả về một người Mỹ điển hình. Bởi xã hội Mỹ được tạo nên từ những con người đến từ nhiều quốc gia với những đa dạng về chủng tộc văn hóa, xã hội, hoàn cảnh kinh tế và cả vấn đề nhân sinh quan.
Tại Mỹ, sự độc lập và tự chủ luôn được ưu tiên. Trước hết, họ tự hào về tính cá nhân và sự khác biệt của mình. Mặc dù có quan hệ chặt chẽ với gia đình và cộng đồng, song tính cá nhân và nhân quyền là điều quan trọng nhất với họ. Điều này nghe có vẻ giống thái độ ích kỷ nhưng chính nó lại khiến người Mỹ thành thật, biết tôn trọng các cá nhân khác và biết đòi hỏi quyền bình đẳng con người. Ngoài ra, ở người Mỹ, độc lập là một phần của sự đề cao con người trong văn hóa. Ngay từ khi còn nhỏ, trẻ em đã được dạy để tự đứng lên trên đôi chân của mình – một sự khởi đầu cho tính độc lập. Đa phần học sinh Mỹ tự chọn lớp học, ngành học cho mình, tự chi trả một phần hay toàn bộ học phí, tự tìm việc, tự lên kế hoạch hôn nhân cho bản thân thay vì ỷ lại vào gia đình.
Đặc biệt, người Mỹ đánh giá rất cao các thành quả mà họ đạt được, vì vậy họ rất hay ganh đua với nhau. Chúng ta có thể tìm thấy những cuộc thi có tính chất giao hữu đồng thời cũng đầy ganh đua ở khắp mọi nơi. Từ cách đùa vui cho đến việc thêm từ vào câu và cách trả lời nhanh, thông minh hóm hỉnh cũng là hình thức ẩn dụ của sự cạnh tranh. Tuy vậy, nhưng người Mỹ cũng luôn thể hiện tính tập thể và sự hợp tác với mọi người trong quá trình làm việc để đạt được mục đích chung. Và một điều quan trọng hơn cả trong xã hội Mỹ, đó là việc đúng giờ. Họ sắp xếp các cuộc hẹn và cuộc sống bản thân theo một thời gian biểu. Họ luôn đến đúng giờ. Đối với sinh viên quốc tế, sinh viên Mỹ dường như luôn vội vàng và lỗ mãng. Nhưng người Mỹ lại luôn đạt hiệu quả cao trong công việc nhờ sự vội vàng này.
Do vậy có thể thấy, văn hoá và phong tục Mỹ có khá nhiều nét khác biệt so với Việt Nam. Có thể điểm qua một số nét khác biệt tiêu biểu sau:
Người Việt chấp nhận việc bi quan hay lạc quan như là chuyện thường tình. Còn người Mỹ lạc quan và xem thường bi quan. Những người có cách nói chuyện bi quan thường bị người khác xa lánh. Trong cách nói chuyện, người Việt thường phải hạ mình xuống như một hình thức khiêm nhường. Còn người Mỹ thì luôn nâng mình lên như là một sự tự tin. Người Việt đặt trọng tâm vào việc hiểu nhau một cách âm thầm tế nhị. Nhưng người Mỹ lại cho rằng nếu anh không nói ra thì tôi không biết được. Vì vậy, trong các cuộc đàm phán hay trong cuộc sống hàng ngày, trong sở làm, người Việt hay nhẫn nhịn chịu đựng một số điều mà họ cho là bất công, hay sai quấy trong khi người Mỹ thì cứ tươi cười hạnh phúc một cách vô tâm. Đặc biệt, người Mỹ có tinh thần trọng luật rất cao, đôi khi trở thành máy móc, cứ đúng luật là được, còn có công bằng hay có tình nghĩa không thì không cần. Ngược lại, người Việt rất chú tâm vào các khuôn mẫu đạo đức chung chung hơn là luật.
Trong việc phát triển tài năng thì ở hai nước cũng có sự khác biệt rõ rệt. Người Mỹ vô cùng chú trọng nên rất thích giao việc cho cấp dưới càng nhiều càng tốt. Nhưng việc thông tin giữa cấp trên và cấp dưới lại rất chặt chẽ để công việc chung của cả nhóm mạnh lên. Đối với các cuộc họp hàng ngày, cấp dưới hay sao gửi cho cấp trên các thư từ, thư điện tử để cấp trên luôn biết mọi chuyện cấp dưới làm. Hơn thế nữa, người Mỹ rất thích đặt câu hỏi, và nếu người đối thoại không đặt câu hỏi thì cho là không quan tâm đến vấn đề hay đến họ. Còn người Việt lại khá ngại hỏi.
Đối với mỗi quan hệ giữa vợ và chồng hay bình đằng giới thì cũng vô cùng khác nhau. Tại Mỹ sự bình đẳng thể hiện khá rõ nét, người chồng và người vợ cũng có trách nhiệm đối với gia đình như nhau. Nhiều khi đàn ông làm các công việc gia đình thậm chí còn nhiều hơn cả phụ nữ, kể cả chăm sóc con cái. Quan niệm về cuộc sống gia đình là cả hai vợ chồng đều cũng phải chia sẻ gánh vác và cùng nhau làm các công việc, nó sẽ giúp cho vợ chồng gắn bó với nhau hơn. Còn ở Việt Nam lại trái ngược lại, người chồng đi làm kiếm tiền là chủ yếu, người vợ đi làm với số lương ít hơn thì hầu như công việc gia đình được giao nghiễm nhiên cho phụ nữ. Anh chồng đi làm về gần như không động tay vào công việc gia đình. Các bữa nhậu vui vẻ với bạn bè, đối tác được cho là làm việc. Nhiều phụ nữ Việt Nam khá vất vả vì vừa phải đi làm, vừa phải chăm sóc con cái, vừa phải lo toan hầu hết các việc gia đình.
Nguyễn Chí Hoàng Anh
Share this:
Số lượt thích
Đang tải…