Bạn đang xem bài viết Sự Khác Biệt Giữa Trí Thông Minh Và Kỹ Năng Tư Duy được cập nhật mới nhất trên website Channuoithuy.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Tư duy là kỹ năng vận hành của bộ não mà nhờ đó trí thông minh được nuôi dưỡng và phát triển.
Mối quan hệ giữa trí thông minh và kỹ năng tư duy cũng giống như mối liên hệ giữa chiếc xe hơi và người lái xe. Nếu “trí thông minh là máy của chiếc xe hơi và kiến thức là nhiên liệu thì kỹ năng tư duy được ví như kỹ năng lái xe”. Bạn có thể thử hình dung qua ví dụ: tay đua thành công nhất trong lịch sử giải đua xe công thức một (F1) – Michael Schumacher đã có sẵn xe xịn (đó là trí thông minh), xe đã được đổ đầy xăng (kiến thức) nhưng thiếu kỹ năng lái xe (kỹ năng tư duy) thì khó có thể trở thành tay đua huyền thoại. Chỉ có tay lái thiện nghệ mới tận dụng hết công năng của chiếc xe. Vì thế, chỉ có người có khả năng tư duy tốt thì mới khai thác hết tài sản quý giá nhất của mình, đó là trí thông minh. Thông minh là một khả năng, tư duy là một kỹ năng để vận dụng khả năng đó.
Nhiều người nhầm trí thông minh và kỹ năng tư duy là một và dẫn đến kết luận sai như sau: trẻ thông minh thì tự khắc sẽ tư duy giỏi; trẻ kém thông minh có thể không bao giờ tư duy giỏi; bạn càng hiểu biết rộng thì bạn càng khôn ngoan; trẻ thông minh không cần kỹ năng tư duy. Suy nghĩ là một kỹ năng mà ngay cả một bộ não tuyệt vời cũng trở nên lãng phí nếu thiếu kỹ năng tư duy. Đa số chúng ta đều có chung suy nghĩ là một ai đó được coi là “thiên tài” hay “xuất chúng” thì dứt khoát phải có nhiều biểu hiện mang đậm dấu ấn “thần đồng” như: thông minh, học hành giỏi giang…
Nhưng với ba trong số các nhà thiên tài tư duy của mọi thời đại: Newton, Darwin, Eisntein thì hoàn toàn không hẳn chỉ có “bộ não xuất chúng” mà “một cái đầu lúc nào cũng đầy ắp câu hỏi”, cốt lõi của tư duy bậc cao (High-order thinking). Óc tò mò, ham học hỏi, sự đam mê và kiên nhẫn đã đưa họ đến với những thành tựu làm thay đổi triệt để lối tư duy trong khoa học. Có thể nói rằng “Tò mò là khởi nguồn của trí tuệ”
“Chỉ số thông minh (IQ) cao, kết quả học tập tốt hoặc tấm bằng đại học danh giá vẫn chưa đủ. Nếu như bạn không có tư duy sáng tạo thì sẽ rất khó khăn để bạn tồn tại”, tiến sĩ Robert Sternberg – chuyên gia trí tuệ con người (human intelligence), nổi tiếng thế giới với khái niệm “Trí tuệ thành công” cho biết.
Thế giới không ngừng thay đổi khi các trẻ lớn lên, bởi vậy đừng giáo dục các em về thế giới của hôm nay, phải ưu tiên giúp các em biết cách phát triển tư duy sáng tạo và rèn luyện khả năng tự thích nghi. Trong một xã hội năng động, hiện đại như hiện nay thì việc học của các em học sinh không còn đơn thuần là ghi nhớ, tiếp thu những kiến thức trong sách vở một cách thụ động mà đòi hỏi các em phải rèn luyện kỹ thuật “tư duy bậc cao”: gạn lọc, phân tích, nảy sinh ý tưởng, ra quyết định, giải quyết vấn đề và lên kế hoạch.
Ở các nước phát triển, những khóa học tư duy cho trẻ đã có từ lâu và được coi là một phần quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Còn tại các trường học ở Việt Nam đã phần vẫn theo lối giáo dục truyền thống, dừng lại ở mức học thuộc lòng hay ghi nhớ bài học, đây được xem là “tư duy bậc thấp”. Chính vì lý do này, không ít phụ huynh mong mỏi tìm kiếm cho con em mình những trung tâm phát triển tư duy và sáng tạo quốc tế như tại CMS Edu. Ưu điểm của chương trình CMS là giúp trẻ phát triển năng lực tư duy, kích thích trí tưởng tượng, suy nghĩ sáng tạo và rèn luyện các kỹ năng thông qua môn Toán.
Kiên định với triết lý “Tò mò là sự khởi nguồn của trí tuệ”, chúng tôi hướng đến khả năng tư duy độc lập và tư duy đa dạng bằng cách tập trung vào những tiềm năng không giới hạn của trẻ. Chúng tôi phát triển những học sinh tài năng thông qua việc khuyến khích khả năng tưởng tượng và sáng tạo bằng việc ứng dụng các phương pháp giải quyết vấn đề có giá trị và mang tính đột phá, từ đó tạo nên những kết quả có ý nghĩa. Phương pháp giáo dục của CMS cũng lấy gốc rễ là kích thích trí tưởng tượng và suy nghĩ sáng tạo, đến tư duy trực quan và độc lập, từ đó hình thành giả thuyết và sáng tạo.
Bạn có thể thử hình dung một mẫu đối thoại giữa hai mẹ con như:
Con: “Thế mẹ ơi, các cô chú có đem các em theo không? Các em có ăn cay được không ạ? Các cô có uống bia không? Có nên chuẩn bị món ăn cho người lớn và trẻ em riêng không? Các em nhỏ thích ăn món gì nhất? Ngoài nước ngọt, các em có thích uống nước trái cây tươi không?”.
Qua đoạn hội thoại, câu hỏi đặt ra là: “Làm thế nào mà thế hệ tương lai của chúng ta có thể phát minh ra những điều thú vị khi không có cơ hội để thử nghiệm, chấp nhận rủi ro, khám phá những điều mới lạ và được tự do suy nghĩ không giới hạn?” Trách nhiệm của người lớn là khơi gợi suy nghĩ độc lập ở trẻ qua những hoạt động thú vị hay những cơ hội để trả lời dạng câu hỏi mở vì qua đó, trẻ được khuyến khích suy nghĩ khác biệt và suy nghĩ ra khỏi giới hạn.
Sự Khác Biệt Giữa Các Kỹ Năng Và Năng Lực Là Gì?
Kỹ năng cứng hoặc kỹ năng kỹ thuật có xu hướng đại diện cho khả năng bạn có, mà bạn đã học – thường thông qua một số loại đào tạo hoặc học phí, và có thể dễ dàng quan sát và đo lường. Nếu bạn có thể săn trộm trứng, lái xe hoặc viết một đoạn mã, bạn đang thể hiện một kỹ năng cứng. Những kỹ năng này không có xu hướng hữu ích trong nhiều bối cảnh; trừ khi bạn là một đầu bếp, khả năng săn trộm trứng có thể sẽ không giúp bạn trong công việc. Mặc dù thực sự nó có thể kiếm cho bạn một số điểm tuyệt vời, nhưng đó là một điều khó để làm!
Năng lực là gì?
sử dụng
Ví dụ, hãy tưởng tượng rằng bạn là chủ sở hữu của một công ty xe limousine ưa thích và bạn muốn thuê một tài xế. Để thuê được người giỏi nhất, bạn nhận ra rằng bạn cần phải tìm ra những năng lực mà Cameron quan trọng nhất để thực hiện công việc ngay.
Vì vậy, bạn xem một số tài xế tốt nhất mà bạn có trong công việc, và bạn ghi lại những gì họ làm mà bạn nghĩ rằng nó hoạt động thực sự tốt. Sau đó, bạn hỏi mọi người – khách hàng, người quản lý và tài xế chính họ nghĩ gì về những đặc điểm nổi bật của nhân viên tốt nhất.
Bạn quyết định rằng sau đây là những năng lực quan trọng nhất –
Dịch vụ khách hàng (vì khách hàng phải là ưu tiên số 1)
Thận trọng (vì những gì nói trong xe phải ở lại đó),
Kiểm soát cảm xúc (vì dù thế nào, bạn phải giữ bình tĩnh) và
Phán quyết và ra quyết định (vì điều quan trọng là bạn phải đưa ra quyết định đúng đắn để đưa hành khách đến đích nhanh chóng.
Những gì bạn sẽ nhận thấy là tất cả các năng lực này đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức, kỹ năng và khả năng để thực hiện chúng tốt.
Dịch vụ khách hàng
Kỹ năng: Giao tiếp bằng lời nói, lắng nghe tích cực, lái xe
Thái độ: Sẵn sàng giúp đỡ, tự do khỏi định kiến
Kiến thức: Địa điểm, điểm du lịch
Thận trọng
Khả năng: Nhạy cảm với các vấn đề xã hội
Thái độ: Tôn trọng quyền riêng tư
Kiến thức: Biết cách xử lý một tình huống nhạy cảm
Kiểm soát cảm xúc
Kỹ năng: Kỹ thuật thư giãn, Ngoại giao
Thái độ: Quyết tâm kiểm soát cảm xúc
Phán quyết và ra quyết định
Kỹ năng: Quản lý vấn đề
Khả năng: Ý thức về thời gian
Thái độ: Mong muốn đúng giờ
Kiến thức: Đường phố và giao thông
Mong rằng sẽ giúp!
Blog – vừa chớm nở
Sự Khác Biệt Giữa Trí Thức Và Trí Tuệ ?
Hỏi: Kính bạch Thầy, lâu nay con cứ mãi thắc mắc sự khác biệt giữa trí thức và trí tuệ. Con không hiểu tại sao trong nhà Phật chỉ đề cập đến trí tuệ mà không nói đến trí thức? Kính xin thầy hoan hỷ giải đáp cho chúng con được hiểu rõ.
Đáp: Theo nhà Phật, đứng trên mặt hiện tượng nhận thức, giữa trí thức và trí tuệ có khác. Nhưng không khác, nếu đứng trên mặt bản thể mà xét. Bởi thức không ngoài trí mà có. Như sóng không rời nước mà có. Nhưng sóng không phải là nước, mặc dù nước vẫn ngầm có trong sóng. Cho nên giữa sóng và nước không thể xác quyết một hay là hai được. Nói theo lý bất nhị thì sóng tức là nước và nước tức là sóng. Vì hai thứ nói một là sai mà nói hai thì không đúng. Giữa trí và thức cũng thế. Đứng về mặt hiện tượng, thì nói là Thức. Đứng về mặt bản thể, thì nói là Trí. Nói cách khác, Thức là dụng mà Trí là Thể.
Tuy nhiên, nếu xét theo nghĩa thông thường mà người ta thường nói, thì giữa trí thức và trí tuệ trong nhà Phật dùng thì nghĩa của nó khác nhau xa. Bởi trí thức của người đời nói, đó là thứ trí thức bởi do tích tụ kinh nghiệm mà có. Nói rõ hơn, là do học hỏi huân tập bởi những môi trường chung quanh mà có ra. Như hấp thụ kinh nghiệm qua các lãnh vực của đời sống từ trong gia đình, nhà trường và xã hội. Trong nhà Phật gọi đây là Hữu sư trí. Tức thứ trí do vay mượn bên ngoài đem vào mà tạm có ra.
Ngược lại, trí tuệ cũng còn gọi là Vô sư trí, tức trí tuệ không do sự vay mượn bên ngoài mà được. Mà tự nó sẵn có, nhưng sở dĩ nó không hiển lộ được là do phiền não che ngăn. Một khi phiền não không còn, thì trí tuệ sẽ hiện bày. Thí như bản chất của gương là trong sáng, nhưng vì bị bụi bám quá nhiều, nên ánh sáng của gương không hiển lộ được. Bản chất của trăng là sáng, nhưng bị mây che dày đặc, nên ánh sáng của trăng không hiển lộ được. Bụi hết, gương sáng, mây tan, trăng hiện. Cũng thế, mây vô minh phiền não không còn, thì mặt trời trí huệ sẽ hiện bày. Bởi do đặc tính đó, mà nhà Phật gọi là trí huệ bát nhã, hay Phật tánh v.v…
Nói thế là để biện biệt với trí huệ mà đôi khi người thế gian cũng hay đề cập đến.
Tóm lại, trí thức còn trong p hạm vi phân biệt, chấp trước bởi do tích tụ kinh nghiệm vay mượn bên ngoài mà có. Đây là thứ trí thức thuộc Hữu lậu pháp, hay thế trí biện thông. Ngược lại, trí huệ là c ái trí sẵn có không do vay mượn bên ngoài. Trí nầy khi phát sáng toàn triệt, không còn một chút cáu bợn vô minh phiền não che ngăn, thì gọi đó là trí huệ cứu cánh, tức là Phật quả vậy.
Sự Khác Biệt Giữa Trí Thức Và Trí Tuệ
Theo nhà Phật, đứng trên mặt hiện tượng nhận thức, giữa trí thức và trí tuệ có khác. Nhưng không khác, nếu đứng trên mặt bản thể mà xét. Bởi thức không ngoài trí mà có. Như sóng không rời nước mà có. Nhưng sóng không phải là nước, mặc dù nước vẫn ngầm có trong sóng. Cho nên giữa sóng và nước không thể xác quyết một hay là hai được. Nói theo lý bất nhị thì sóng tức là nước và nước tức là sóng. Vì hai thứ nói một là sai mà nói hai thì không đúng. Giữa trí và thức cũng thế. Đứng về mặt hiện tượng, thì nói là Thức. Đứng về mặt bản thể, thì nói là Trí. Nói cách khác, Thức là dụng mà Trí là Thể.
Tuy nhiên, nếu xét theo nghĩa thông thường mà người ta thường nói, thì giữa trí thức và trí tuệ trong nhà Phật dùng thì nghĩa của nó khác nhau xa. Bởi trí thức của người đời nói, đó là thứ trí thức bởi do tích tụ kinh nghiệm mà có. Nói rõ hơn, là do học hỏi huân tập bởi những môi trường chung quanh mà có ra. Như hấp thụ kinh nghiệm qua các lãnh vực của đời sống từ trong gia đình, nhà trường và xã hội. Trong nhà Phật gọi đây là Hữu sư trí. Tức thứ trí do vay mượn bên ngoài đem vào mà tạm có ra.
Ngược lại, trí tuệ cũng còn gọi là Vô sư trí, tức trí tuệ không do sự vay mượn bên ngoài mà được. Mà tự nó sẵn có, nhưng sở dĩ nó không hiển lộ được là do phiền não che ngăn. Một khi phiền não không còn, thì trí tuệ sẽ hiện bày. Thí như bản chất của gương là trong sáng, nhưng vì bị bụi bám quá nhiều, nên ánh sáng của gương không hiển lộ được. Bản chất của trăng là sáng, nhưng bị mây che dày đặc, nên ánh sáng của trăng không hiển lộ được. Bụi hết, gương sáng, mây tan, trăng hiện. Cũng thế, mây vô minh phiền não không còn, thì mặt trời trí huệ sẽ hiện bày. Bởi do đặc tính đó, mà nhà Phật gọi là trí huệ bát nhã, hay Phật tính v.v… Nói thế là để biện biệt với trí huệ mà đôi khi người thế gian cũng hay đề cập đến.
Tóm lại, trí thức còn trong phạm vi phân biệt, chấp trước bởi do tích tụ kinh nghiệm vay mượn bên ngoài mà có. Đây là thứ trí thức thuộc Hữu lậu pháp, hay thế trí biện thông. Ngược lại, trí huệ là cái trí sẵn có không do vay mượn bên ngoài. Trí này khi phát sáng toàn triệt, không còn một chút cáu bợn vô minh phiền não che ngăn, thì gọi đó là trí huệ cứu cánh, tức là Phật quả vậy.
Chú thích: Bài đã được đăng trên một số trang cá nhân trên mạng Internet, đăng trên chúng tôi với sự cho phép của tác giả.
Thích Phước Thái
Cập nhật thông tin chi tiết về Sự Khác Biệt Giữa Trí Thông Minh Và Kỹ Năng Tư Duy trên website Channuoithuy.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!